احضار مشتکی عنه به عنوان مطلع

احضار مشتکی عنه به عنوان مطلع پرسش آیا در رسیدگی به پرونده ها در دادسرا می توان بدوا مشتکی عنه را به عنوان مطلع احضار و از وی در خصوص موضوع شکایت تحقیق کرد ؟در صورت اقرار به ارتکاب بزه اقرار وی چه حکمی دارد؟

پرسش

آیا در رسیدگی به پرونده ها در دادسرا می توان بدوا مشتکی عنه را به عنوان مطلع احضار و از وی در خصوص موضوع شکایت تحقیق کرد ؟در صورت اقرار به ارتکاب بزه اقرار وی چه حکمی دارد؟

نظر اکثریت

نظر به مفاد ماده 204 قانون آیین دادرسی کیفری که مطابق آن این اختیار به بازپرس داده که هر شخصی ( از جمله مشتکی عنه ) حضور و تحقیق از وی را برای روشن شدن موضوع ضروری تشخیص دهد برابر مقررات احضار کند در مواردی که دلیل کافی جهت احضار مشتکی عنه به عنوان متهم وجود ندارد ( مثلا در زمان وقوع بزه نسبت به شاکی صرفا شاکی و مشتکی عنه حضور داشته اند ) می توان مشتکی عنه را به عنوان مطلع احضار کرد و از وی در خصوص شکایت شاکی بدون تفهیم اتهام و رعایت مقررات مربوط به تحقیق از متهم از ایشان تحقیق کرد چنانچه اظهارات وی دلالت بر توجه اتهام به او نماید با توجه به مفاد ماده 213 قانون ایین دادرسی کیفری که بیان می دارد « تفهیم اتهام به کسی که به عنوان متهم احضار نشده از قبیل شاهد یا مطلع ممنوع است و چنانچه این شخص پس از تحقیق در مظان اتهام قرار گیرد باید طبق مقررات و به عنوان متهم برای وقت دیگر احضار شود » بعدا به عنوان متهم احضار کرد. هم چنین اقرار وی به ارتکاب بزه در مقام مطلع چنانچه مقرون به واقع باشد اقرار صحیح بوده و می توان زمانی که به عنوان متهم احضار شد به عنوان یکی از ادله تفهیم اتهام باشد.

نظر اقلیت

از مفاد ماده 168 قانون آیین دادرسی کیفری جواز احضار مشتکی عنه به عنوان مطلع برداشت نمی شود و این امر نقض غرض می باشد چون قانونگذار بیان نموده که برای احضار مشتکی عنه ( متهم در صورت احضار) باید دلیل کافی وجود داشته باشد و اگر دلیل کافی جهت احضار شخص به عنوان متهم وجود نداشته باشد مجوز ایشان به عنوان مطلع وجود ندارد و هم چنین ماده 204 قانون آیین دادرسی کیفری در مورد تحقیق از مطلعین یعنی اشخاص ثالث غیر از طرفین پرونده می باشد.در ماده 213 قانون مذکور نیز که بیان داشته « « تفهیم اتهام به کسی که به عنوان متهم احضار نشده از قبیل شاهد یا مطلع ممنوع است و چنانچه این شخص پس از تحقیق در مظان اتهام قرار گیرد باید طبق مقررات و به عنوان متهم برای وقت دیگر احضار شود » قانونگذار نظر به اشخاص غیر از طرفین پرونده که به عنوان مطلع یا شاهد احضار می شوند دارد و اگر چنین مواردی را بپذیریم بدون دلیل اشخاص را احضار کرده ایم و این خلاف مفاد مقررات قانونی از جمله ماده 168 قانون آیین دادرسی کیفری می باشد.اما اگر قاضی رسیدگی کننده مشتکی عنه را به عنوان مطلع احضار نمود و ایشان اقرار به ارتکاب بزه نمود چنانچه مقرون به واقع باشد اقرارش نافذ و قابل ترتیب اثر می باشد و ارزش اقرار را دارد. از طرفی حسب ماده 190 قانون آیین دادرسی کیفری متهم می تواند یک وکیل دادگستری به همراه خود داشته باشد و دلیل به همراه داشتن وکیل این است که اظهاری به ضرر خود نماید و وقتی مشتکی عنه به عنوان مطلع احضار می شود از داشتن چنین حقی محروم می شود و ممکن است اظهاری داشته باشد که به ضرر او تمام شود.

نظر ابرازی

مشتکی عنه را با توجه به مفاد مواد 168 و 204 و 213 می توان به عنوان مطلع احضار و از وی تحقیق کرد اما باید در موارد محدود از این اختیار استفاده نمود و استفاده از آن در همه پرونده ها امری ناپسند است.در صورت اقرار به ارتکاب جرم اقرار وی نافذ و دارای اعتبار می باشد به شرط اینکه مقرون به واقع باشد.

نظر هیئت عالی

در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 عناوین متهم، شاکی، مطلع و شاهد دارای معانی خاص خود ومجزای از یکدیگرند و لذا احضار متهم (مشتکی عنه) به استناد قانون مزبور به عنوان مطلع به صرف این که دلیلی بر علیه او وجود ندارد فاقد وجاهت قانونی است؛ بنابراین نظریه اقلیت قضات محترم دادگستری شهرستان شفت استان گیلان، موجه و مورد تایید است. ضمناً نظریه مشورتی شماره 7/94/3397 مورخ 1394/12/8 اداره کل حقوقی این استنتاج را تأیید می کند.

منبع : نشست قضایی

---

مطالب مرتبط

رای وحدت رویه شماره 787 هیات عمومی دیوان عالی کشور

رای شماره 167-168 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

راهنمای تنظیم شکوائیه

رای شماره 814 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

بخشنامه قوه قضاییه در خصوص استفاده از مجازات جایگزین حبس در جرایم پزشکی منجر به قتل غیر عمد

تکلیف قرار تامین کیفری در فرض صدور قرار اناطه