مجازات تکمیلی به چه معناست ؟

یکی از اصطلاحاتی که در آراء کیفری بسیار ملاحظه می‌شود و می‌تواند سوالاتی را برای اشخاصی که تخصص حقوقی ندارند، به وجود آورد، اصطلاح «مجازات تکمیلی» است در این نوشتار به بررسی مفهوم این نوع مجازات و انواع آن خواهیم پرداخت با ما همراه باشید

یکی از اصطلاحاتی که در آراء کیفری بسیار ملاحظه می‌شود و می‌تواند سوالاتی را برای اشخاصی که تخصص حقوقی ندارند، به وجود آورد، اصطلاح «مجازات تکمیلی» است. در این نوشتار به بررسی مفهوم این نوع مجازات و انواع آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

جرم و مجازات دو مفهوم وابسته به هم هستند؛ یعنی هر جا سخن از جرم باشد، حرف مجازات نیز به میان می‌آید زیرا مجازات واکنشی است که قانون برای رفتار مجرمانه در نظر گرفته است. مجازات بر اساس ضوابط مختلف، تقسیم‌بندی‌های مختلفی دارد. بر اساس یک تقسیم‌بندی، مجازات به سه نوعِ اصلی، تکمیلی و تَبَعی تقسیم می‌گردد. در این نوشتار تلاش می‌کنیم شما را با مفهوم مجازات تکمیلی آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

مفهوم مجازات‌ تکمیلی

مجازات تکمیلی یا تتمیمی مجازاتی است که دادگاه می‌تواند علاوه بر مجازات اصلی و برای تکمیل آن تعیین کند.

در خصوص مجازات تکمیلی چند نکته باید مورد توجه قرار گیرد:

نخست آن‌که در تمامی موارد امکان صدور حکم به مجازات تکمیلی وجود ندارد و دادگاه فقط در مواردی که قانون اجازه داده (یعنی در مواردی که شخص مرتکب جرم مستوجب حد، قصاص یا تعزیر درجه شش تا درجه یک شده است) می‌تواند از این نوع مجازات استفاده کند.

دوم آن‌که صدور حکم در خصوص مجازات تکمیلی، برای دادگاه الزامی نیست. بلکه این امر در اختیار قاضی دادگاه است که می‌تواند در صورتی که مصلحت بداند، در کنار مجازات اصلی، حکم به مجازات تکمیلی نیز صادر کند.

سوم آن‌که مدت مجازات تکمیلی طبق قانون حداکثر دو سال است.

اقسام مجازات‌های تکمیلی

مجازات‌هایی که قاضی صادرکننده‌ی حکم می‌تواند در ضمن حکم به مجازات اصلی، مجرم را به یک یا چند مورد از آن‌ها محکوم نماید، به ‌شرح زیر است:

الف- اقامت اجباری در محل معین

ب- منع از اقامت در محل یا محل‌های معین

پ- منع از اشتغال به شغل، حرفه یا کار معین

ت- انفصال از خدمات دولتی و عمومی

ث- منع از رانندگی با وسایل نقلیه موتوری

ج- منع از داشتن دسته‌چک یا صدور اسناد تجاری

چ- منع از حمل سلاح

ح- منع از خروج اتباع ایران از کشور

خ- اخراج بیگانگان از کشور

د- الزام به خدمات عمومی

ذ- منع از عضویت در احزاب، گروه‌ها و دسته‌جات سیاسی یا اجتماعی

ر- توقیف وسایل ارتکاب جرم یا رسانه یا مؤسسه دخیل در ارتکاب جرم

ز- الزام به یادگیری حرفه، شغل یا کار معین

ژ- الزام به تحصیل

س- انتشار حکم محکومیت قطعی

در کدام یک از محکومیت‌‌ها، قاضی می‌تواند حکم به مجازات تکمیلی صادر کند؟

همان‌طور که پیش‌تر نیز ذکر شد، قاضی نمی‌تواند در تمامی پرونده‌ها مجرم را به مجازات تکمیلی محکوم کند بلکه صرفاً زمانی اختیار دارد در کنار حکم به مجازات‌های اصلی، مجرم را به مجازات تکمیلی نیز محکوم کند که مجازات اصلی مجرم یکی از موارد زیر باشد:

الف. در صورتی که مجرم به مجازات‌های حدی محکوم شود.

ب. در صورتی که مجرم به قصاص عضو و قصاص نفس محکوم شود و حکم قصاص نفس به هر علتی اجرا نشود.

پ. در صورتی که مجرم به مجازات حبس بیش‌تر از شش ماه محکوم شود.

ت. در صورتی که مجرم به پرداخت جزای نقدی بیش‌تر از دو میلیون تومان محکوم شود.

ث. در صورتی که مجرم به شلاق تعزیری بیش از سی و یک ضربه محکوم شود.

و …