سقوط حق کسب و پیشه و تعلق سرقفلی
« سرقفلی » با « حق کسب و پیشه و تجارت » متفاوت است، زیرا « حق کسب و پیشه و تجارت » یک حقی است برای مستاجر محل تجاری که از فعالیت مثبت تجاری برای شخص ایجاد می گردد، در حالی که « سرقفلی » بدون این فعالیت نیز برای مستاجر ایجاد می گردد، لکن ایجاد این حق برای مستاجر مستلزم پرداخت مبلغی به همین عنوان به موجر خواهد بود
واژه « سرقفلی » در قوانین موضوعه ما از ابتدای تصویب قوانین، در بیش از هشتاد مورد، به کار رفته است، و برای اولین بار در آئین نامه اجرای قانون تعدیل مال الاجراه مستغلات،مصوب 1317 آورده شده است.
در نظام حقوقی ما با اینکه چندین دهه از تصویب قوانین مربوط به روابط موجر ومستاجر بویژه قانون روابط موجر ومستاجر مصوب 1356می گذرد،اما هنوز بین دکترین حقوقی و به تبع آن مراجع قضایی این اختلاف همچنان هست که آیا « سرقفلی » با « حق کسب و پیشه و تجارت » یکی است یا با هم اختلاف دارند؟
معنا و مفهوم سرقفلی و حق کسب و پیشه
این شبهه بیشتر از آنجایی نشأت می گیرد که واژه « سرقفلی » در قانون روابط موجر و مستاجر 1356 حتی یک بار هم نیامده است و قانونگذار از اصطلاح « حق کسب و پیشه و تجارت » استفاده کرده است، و البته قانونگذار در سال 76 برخلاف سال 56 این بار از واژه « سرقفلی » یاد کرده است و از اصطلاح « حق کسب و پیشه و تجارت » سخنی به میان نیاورده است.
اگرچه استاد بزرگ ( دکتر عبدا.. شمس ) که نامش همیشه جاویدان باد، در کتاب اجرای احکام خود در بحث توقیف سرقفلی معتقد هستند که سرقفلی و حق کسب و پیشه به یک مفهوم است و اگرچه متاسفانه در برخی دادگاه ها این دو حق را یکی می دانند، اما به اعتقاد نگارنده، « سرقفلی » با « حق کسب و پیشه و تجارت » متفاوت است، زیرا « حق کسب و پیشه و تجارت » یک حقی است برای مستاجر محل تجاری که از فعالیت مثبت تجاری برای شخص ایجاد می گردد، در حالی که « سرقفلی » بدون این فعالیت نیز برای مستاجر ایجاد می گردد، لکن ایجاد این حق برای مستاجر مستلزم پرداخت مبلغی به همین عنوان به موجر خواهد بود، چنانچه این تفسیر را بپذیریم در بحث تخلیه آنجا که مستاجر باید بدون دریافت « حق کسب و پیشه و تجارت » ملک تجاری را تخلیه کند، مستحق دریافت مبلغ « سرقفلی » خواهد بود؛ به نظر می رسد هدف قانون گذار سال 56 نیز همین بوده؛ اگر نظری غیر از این پذیرفته شود، قانونی ( قانون روابط موجر و مستاجر ) که قرار بود حامی مستاجر باشد، به ضرر او تفسیر شده و راه سوء استفاده برای موجرین را باز می گذارد.
نویسنده : محسن رفعتی
مطالب مرتبط
انتقال مال موضوع حق در جریان دادرسی
نمونه رای در خصوص تخلیه به جهت نیاز شخصی
بهترین وکیل سرقفلی یا حق کسب و پیشه یا تجارت کیست؟ وکیل سرقفلی خوب کیست ؟ وکیل تخلیه سرقفلی
گروه وکلای داداندیش
