موارد صدور قرار وثیقه

قرار وثیقه شدیدترین قرار تأمین کیفری بعد از قرار بازداشت موقت و تنها قرار تأمینی است که به‌موجب آن مالی توقیف می‌شود

قرار وثیقه شدیدترین قرار تأمین کیفری بعد از قرار بازداشت موقت و تنها قرار تأمینی است که به‌موجب آن مالی توقیف می‌شود.

قرار وثیقه یکی از اقسام قرارهای تأمین کیفری است و شدیدترین قرار تأمین کیفری بعد از قرار بازداشت موقت است. قرار وثیقه تنها قرار تأمینی است که به‌موجب آن مالی توقیف می‌شود. در نتیجه، این قرار مطمئن‌ترین راه برای جبران خسارت شاکی یا مدعی خصوصی، در فرض عدم دسترسی به متهم است.

 چه اموالی می‌تواند به‌عنوان وثیقه قرار گیرد؟

آنچه می‌تواند به‌عنوان وثیقه به مقام قضایی معرفی شود، عبارت از وجه نقد، ضمانت‌نامه‌ بانکی یا مال منقول و غیرمنقول است.

بنابراین هر نوع مال ارزشمندی می‌تواند به‌عنوان وثیقه معرفی شود و محدودیت خاصی از این‌ جهت وجود ندارد و متهم می‌تواند وسیله نقلیه خود را به‌عنوان یک مال منقول به‌عنوان وثیقه برای آزادی خود معرفی کند که در این صورت باید خود مال عینا توقیف شود.

در مورد اموال غیرمنقول مانند زمین و منزل، اخذ وثیقه از طریق بازداشت سند مالکیت نزد اداره‌ ثبت و جلوگیری از نقل و انتقال رسمی آن محقق می‌شود.

باید توجه داشت که معرفی نوع وثیقه از اختیارات متهم است و مقام قضایی مجاز نیست نوع وثیقه را محدود به مصداق خاصی مانند وجه نقد کند.

تعیین میزان مبلغ قرار وثیقه بر‌عهده‌ مرجع قضایی است

تعیین میزان مبلغ قرار وثیقه بر‌عهده‌ مرجع قضایی صادرکننده قرار وثیقه است. این مبلغ بر اساس نوع جرم ارتکابی، شدت و ضعف مجازات آن، میزان خسارت و شرایط موجود و نیز وضعیت طرفین پرونده تعیین می‌شود.

پس از صدور قرار وثیقه، متهم باید معادل مبلغ مزبور وجه نقد یا ضمانت‌نامه بانکی یا مال منقول یا غیرمنقول معرفی کند تا آزاد شود.

 فرآیند صدور قرار وثیقه تا آزادی متهم

صدور قرار وثیقه در مراجع قضایی در دو مرحله صورت می‌گیرد:

در مرحله‌ نخست، مقام قضایی قرار وثیقه را صادر کرده و به متهم ابلاغ می‌کند که چنانچه وثیقه‌ای برای آزادی خود دارد، معرفی کند تا اقدامات لازم انجام پذیرد.

در صورت معرفی وثیقه از سوی خود متهم یا هر شخص ثالثی، اگر وثیقه وجه نقد باشد، در حساب سپرده دادگستری تودیع می‌شود.

چنانچه وثیقه، مال منقول باشد، به نحو مناسب توقیف می‌شود و اگر مال غیرمنقول باشد، سند آن مال از طریق اداره ثبت ‌اسناد و املاک بازداشت می‌شود.

برای آگاهی از ارزش واقعی مال منقول و غیرمنقول، مقام قضایی از نظر کارشناس بهره می‌گیرد و در صورتی آن را می‌پذیرد که ارزش مال معرفی‌شده به میزان مبلغ وثیقه یا بیشتر از آن باشد.

ممکن است فرآیند ارزیابی مال مورد وثیقه و بازداشت سند یا توقیف مال معرفی‌شده چند روز طول بکشد که در این مدت متهم در بازداشت خواهد ماند.

در مرحله‌ دوم، پس از معرفی وثیقه و احراز شرایط قانونی، مقام قضایی قرار قبولی وثیقه صادر می‌‌کند و در این موقع متهم آزاد می‌‌شود.

 ضبط وثیقه در صورت عدم حضور متهم

به گزارش مهداد، وثیقه‌گذار ممکن است خود متهم یا شخص ثالث باشد. اگر خود متهم برای آزادی خود وثیقه گذاشته باشد و در موقعی که حضور او لازم بوده اما بدون عذر موجه حاضر نشود، وثیقه به دستور مقام قضایی ضبط می‌شود.

این موضوع در حالی است که اگر وثیقه‌گذار شخص ثالث باشد، ابتدا به او اخطار می‌شود که ظرف 20 روز متهم را تسلیم کند.

در صورت عجز وثیقه‌گذار از حاضر کردن متهم نزد مقام قضایی بدون عذر موجه، وثیقه به دستور مقام قضایی ضبط خواهد شد.

در فرض ضبط وثیقه، چنانچه ارزش مال مورد وثیقه بیشتر از مبلغ تعیین‌شده در قرار وثیقه باشد، مبلغ مازاد بر وجه مقرر در قرار وثیقه، پس از کسر هزینه‌های ضروری مربوط به اجرای دستور، به وثیقه‌گذار مسترد می‌شود.