چگونگی ابلاغ اوراق قضایی در مراجع دادرسی کار

ابلاغ در لغت به معنای رساندن نامه یا پیام است و در اصطلاح حقوقی نیز می‌توان آن را به معنای مطلع ساختن مخاطب از مفاد ورقه قضایی طبق تشریفات قانونی تعریف کرد

ابلاغ در لغت به معنای رساندن نامه یا پیام است و در اصطلاح حقوقی نیز می‌توان آن را به معنای مطلع ساختن مخاطب از مفاد ورقه قضایی طبق تشریفات قانونی تعریف کرد.

بر اساس قانون هیچ حکم یا قراری را نمی‎توان اجرا کرد؛ مگر اینکه به صورت حضوری یا به صورت رای یا رونوشت گواهی‌شده آن به طرفین یا وکیل آنان ابلاغ شده باشد. نحوه ابلاغ اوراق قضایی نیز برابر مقررات مربوط به ابلاغ خواهد بود.

 اهمیت آشنایی با نحوه ابلاغ اوراق قضایی

از آنجایی که بیشتر تصمیمات و اقدامات هر مرجع قضایی یا شبه‎قضایی، باید مسبوق به ابلاغ به طرفین دعوی باشد، اهمیت ابلاغ اوراق قضایی مشخص می‎شود. زیرا تمامی مهلت‎ها و زمان‎هایی که در مقررات برای انجام امر یا اعمال حقی پیش‎بینی شده است، از تاریخ ابلاغ برگی آغاز می‎شود که توسط مأمور ابلاغ به مخاطب تحویل داده می‌شود.

مانند مهلت بیست روزه تجدیدنظرخواهی از آرای قابل تجدیدنظر و مهلت 10 روزه اخطار رفع نقص، که توسط مدیر دفتر برای تکمیل دادخواست صادر می‌شود، که همگی باید مسبوق به ابلاغ اوراق قضایی به اشخاص مذکور باشد تا مواعد دادرسی آغاز شود.

از طرفی اجرای عدالت و احقاق حق مراجعان به مراجع فوق، موکول به ابلاغ دادخواست و ضمایم به مخاطب دعوی است تا خود را برای دفاع از دعوای مطرح‎شده آماده کند و رسیدگی نیز منوط به اطمینان از ابلاغ آنهاست.

 مفهوم ابلاغ واقعی

در صورتی که ابلاغ اوراق، مستقیماً به شخص مخاطب (شخصی که نامش در برگ ذکر شده است) ابلاغ شود، ابلاغ واقعی تلقی می‎شود.

اگر ابلاغ به صورت واقعی انجام گیرد، اعتبار مطلق دارد و نمی‌توان آن را بی‌اعتبار تلقی کرد؛ مگر اینکه جعلی بودن آن ثابت شود.

بدیهی است در صورت محرز نبودن صحت ابلاغ توسط مقام رسیدگی‎کننده، از قبیل ابلاغ به همسایه مخاطب یا ابلاغ به اعضای شورای اسلامی و مانند آن، جلسه رسیدگی باید تجدید شود و با تعیین وقت جلسه‎ای دیگر، مجدداً اوراق قضایی برای اطلاع مخاطب ارسال می‌شود.

بنابراین مأموران ابلاغ باید با آگاهی کامل از قوانین ابلاغ در امر دادرسی و آثار و تبعات هر یک از انواع ابلاغ اوراق قضایی آشنا باشند تا بتوانند وظیفه حساسی را که بر عهده دارند به طور صحیح و کامل انجام دهند.

 مفهوم ابلاغ قانونی

هرگاه مأمور ابلاغ نتواند اوراق را به شخص خوانده برساند، باید در نشانی تعیین‌شده به یکی از بستگان یا خادمان او که سن و وضعیت ظاهری او برای فهم اهمیت آن کافی است، ابلاغ کند.

این ابلاغ حتماً باید در محل اقامت مخاطب باشد. البته ملاک، آخرین آدرسی است که مخاطب اعلام کرده است و باید در ذیل برگ مربوط قید شود که در محل سکونت نامبرده ابلاغ شد.

 تکلیف قانونی در صورت امتناع از گرفتن ابلاغ یا عدم حضور مخاطب

در فرض استنکاف مخاطب از گرفتن هرگونه اوراق قضایی، مأمور ابلاغ مراتب امتناع وی را در ابلاغ‎نامه قید و امضا کردهد و به هیأت ارسال می‎کند.

همچنین در صورتی که در محل سکونت مخاطب، خود، بستگان و خادمش حضور نداشته باشند، اعلامیه‎ای در دو نسخه خطاب به مخاطب تنظیم می‌شود و یک نسخه در محل سکونت وی چسبانده شده و نسخه دیگر همراه برگ ابلاغ به هیات ارسال می‌شود.

در اعلامیه مذکور به جای جمله «و ساکنین از گرفتن برگ فوق‎الذکر امتناع کردند»، جمله «هیچ کس در محل نبود» نوشته می‎شود و نیز مطابق ماده 94 قانون آیین دادرسی مدنی، یک نوبت هم به مدت یک ماه در روزنامه کثیر‎الانتشار منتشر می‎شود.

بدیهی است در صورت مجهول‎المکان بودن، طبق ماده 73 آیین دادرسی مدنی، یک بار از طریق نشر آگهی اقدام می‌شود و پس از یک ماه قابل رسیدگی است.

چنانچه پس از تاریخ یک ماه از درج آگهی در روزنامه مخاطب مراجعه نکرد، ابلاغ قانونی انجام شده است.

همچنین به استناد ماده 96 قانون آیین دادرسی مدنی، تاریخ چسباندن یا تحویل به بستگان، تاریخ ابلاغ محسوب می‎شود.

 موارد مذکور در ذیل برگ ابلاغ اوراق قضایی

در ذیل برگ ابلاغ اوراق قضایی، این موارد باید قید شود: تاریخ ابلاغ (به حروف باید نوشته شود)، نام گیرنده ابلاغ (چنانچه به بستگان ابلاغ شود باید نسبت شخص تحویل‎گیرنده با مخاطب و همچنین اینکه در محل سکونت ابلاغ شده است، قید شود)، امضای گیرنده، نام مأمور ابلاغ و امضای مأمور ابلاغ.

البته به استناد ماده 106 قانون آیین دادرسی مدنی، وقتی مخاطب با مأمور ابلاغ قرابت سببی یا نسبی تا درجه سوم از طبقه دوم داشته باشد یا دعوای مدنی یا جزایی داشته باشند، نمی‎تواند امر ابلاغ را عهده‎دار شود.

 نحوه ابلاغ در خارج از حوزه دادگاه

اگر خوانده در حوزه دادگاه دیگری باشد، ابلاغ توسط دفتر دادگاه به هر وسیله‌ ممکن صورت می‌گیرد و اگر در محل اقامت خوانده، دادگاهی نباشد، ابلاغ توسط مأموران انتظامی یا بخشداری یا شورای اسلامی محل یا پست انجام می‌شود.

 مسئولیت ابلاغ اوراق هیأت در نهادهای دولتی و عمومی

به گزارش بخش فرهنگی قوه‎قضاییه، مسئولیت ابلاغ تمامی مکاتبات برعهده مسئول کارگزینی یا امور اداری هر اداره است و طبق ماده 23 آیین‎نامه اجرایی قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب 29 مرداد سال 1385 هیات وزیران)، مسئولیت هرگونه تأخیر در ابلاغ آراء و صدور احکام اجرایی مربوط، بر عهده مسئولان کارگزینی یا امور اداری است.

 تاریخ صدور حکم اجرایی آرای قطعی

حکم اجرایی آرای قطعی، باید هم‎زمان با ابلاغ به مخاطب صادر و اجرا شود. همچنین در صورتی که مخاطب در حالت آماده به خدمت باشد، با ابلاغ رای قطعی، بنا به تبصره 3 ماده 13 قانون رسیدگی به تخلفات اداری (مصوب سال 1372)، حکم آماده به خدمت وی لغو می‎شود.

 زمان حکم اجرایی آرای قابل پژوهش

در صورتی که مخاطب در مهلت مقرر قانونی یک ماهه به رأی خود اعتراض نکرده باشد، پس از 30 روز از تاریخ ابلاغ حکم اجرایی صادر و اجرا می‌شود.  بدیهی است چنانچه در مهلت مقرر قانونی به رأی اعتراض کرده باشد، پس از صدور رأی هیات تجدیدنظر و ابلاغ آن به مخاطب، حکم اجرایی صادر و اجرا می‎شود.

آرای هیات تجدیدنظر از نوع آرای قطعی هستند که باید همانند آرای قطعی، هم‎زمان با ابلاغ رای و امضا توسط مخاطب، حکم اجرایی صادر و اجرا ‎شود.