خلع ید از ملک مشاعی
.jpg)
خلع ید از ملک مشاعی
خلع ید از ملک مشاعی
پرسش
آیا در ملک مشاع خلع ید معنی و مفهوم دارد یا ملک بدواً باید افراز گردد و بعداً خلع ید صورت گیرد؟
نظر هیئت عالی
مطابق ماده 308 قانون مدنی، غصب، استیلای بر حق غیر است به نحو عدوان. اثبات ید بر مال غیر، بدون مجوز هم در حکم غصب است. همان‌طوری که شریک غاصب در اجزای ملک مشاع مالکیت دارد، مالک مشاعی، دیگر نیز که حصه مشاع او، از مال، به نحو عدوان تصرف شده مالک هریک از اجزای ملک می‌باشد و شریک غاصب بر حق او، به نحو عدوان استیلا یافته یا بر مال وی بدون مجوز وضع ید کرده و مانع اعمال حقوق مالکانه او می‌شود و اقدام متصرف به عدوان با ماده مرقوم انطباق دارد و با غاصب شناختن او طرح دعوای خلع ید و صدور حکم به خلع ید غاصب از حصه ملک مشاعی بلامانع است و علاوه بر مقررات قانون مدنی، ماده 43 قانون اجرای احکام مدنی(که ترتیب اجرای حکم خلع ید از ملک مشاعی را پیش‌بینی کرد) صدور حکم خلع ید از این‌گونه املاک را تجویز کرده است. بدیهی است اجرای چنین حکمی متفرع بر امکان طرح دعوا و صدور حکم خلع ید در این مورد است. لکن همان ماده تصرف محکومٌ‌له را مشمول مقررات املاک مشاعی قرار داده است. با این ترتیب صدور و اجرای حکم خلع ید از ملک مشاع ملازمه با افراز آن ندارد و نظر اکثریت صحیح به نظر می‌رسد و خاطرنشان می‌سازدبرخلاف آنچه که در نظر اقلیت آمده هریک از مالکین مشاعی می‌تواند حصه خود را به حالت اشاعه، کلی یا جزیی بفروشد و فروش چنین ملکی موکول به اذن سایر شرکا نیست.
نظر اکثریت
صدور حکم خلع ید از ملک مشاعی به نسبت سهم مدعی با منع قانونی مواجه نیست اما این را هم باید در نظر گرفت که طبق ماده 581 و 582 قانون مدنی که مرقوم می‌دارد تصرفات هریک از شرکا در صورتی‌که خارج از حدود اذن باشد فضولی بوده و تابع مقررات معاملات فضولی خواهد بود چون در مسئله مطرح شده با صدور حکم خلع ید متصرف نمی‌تواند آن را بدون اذن شریک یا شرکا به تصرف خواهان دعوا دهد از این رو ماده 43 قانون اجرای احکام مدنی مقرر داشته در مواردی که حکم خلع ید علیه متصرف ملک مشاع به نفع مالک بخشی از ملک مشاع صادر شده باشد، از تمام ملک خلع ید می‌شود ولی تصرف محکومٌ‌له در ملک خلع شده مشمول مقررات املاک مشاعی است وتابع شرایط مقرر شده میان شرکا خواهد بود و نتیجه آن‌که خلع ید در ملک مشاع متفرع بر افراز نیست.
نظر اقلیت
خلع ید در زمین مشاعی بدون افراز ثمره عملی ندارد زیرا در ملک مشاع هریک از مالکان ملک در جزء جزء آن شریک هستند و تصرف مالک دیگر در هر قسمت از زمین مشاع و یا فروش آن منوط به سایر مالکان است. پس باید اول افراز صورت گیرد و سهم هریک از مالکان مشخص شود و سپس خلع ید صورت گیرد و یا می‌توان این موضوع را در دادخواست مطرح کرد که اول افراز صورت گیرد بعد خلع ید.
منبع : نشست قضایی
مطالب مرتبط
قانون نحوه واگذاری و احیاء اراضی در حکومت جمهوری اسلامی ایران
گروه وکلای داداندیش
