قانون ثبت احوال
قانون ثبت احوال مصوب 1355,04,16با اصلاحات و الحاقات بعدی
قانون ثبت احوال مصوب 1355,04,16با اصلاحات و الحاقات بعدی
فصل اول - کلیات
ماده 1 - وظایف سازمان ثبت احوال کشور بقرار ذیل است:
الف - ثبت ولادت و صدور شناسنامه
ب - ثبت واقعه وفات و صدور گواهی وفات.
ج - تعویض شناسنامه های موجود در دست مردم.
د - ثبت ازدواج و طلاق و نقل تحولات.
هـ - صدور گواهی ولادت برای اتباع خارجه.
و - تنظیم دفاتر ثبت کل وقایع و نام خانوادگی.
ز - جمع آوری و تهیه آمار انسانی سراسر کشور و انتشار آن.
ح - وظایف مقرر دیگری که طبق قانون به عهده سازمان گذاشته شده است.
ماده 2 - برای مطالعه و پیشنهاد روش های فنی و اظهارنظر درباره اصلاح یا تغییر فرمها و نمونه های سجلی و آماری و نحوه جمع آوری و انتشار آنها و تهیه دستورالعمل ها و روشهای فنی سجلی و طرز جمع آوری اوراق باطله و تنظیم و نگهداری و حفاظت اسناد و مدارک سجلی در مرکز سازمان ثبت احوال کشور شورائی بنام شورایعالی ثبت احوال تشکیل میشود. اعضای شورایعالی ثبت احوال عبارت خواهند بود از رئیس سازمان ثبت احوال کشور یا قائممقام او و یکنفر از استادان دانشکده حقوق بانتخاب رئیس دانشگاه تهران و یکنفر از قضات دادگستری بانتخاب وزیر دادگستری و یکنفر از کارمندان مطلع ثبت احوال بانتخاب رئیس سازمان ثبت احوال و نماینده مرکز آمار ایران، ریاست شورا با معاون وزارت کشور و رئیس سازمان ثبت احوال کشور یا قائممقام او میباشد و رأی اکثریت لازم الاجراء خواهد بود.
تبصره - نحوه جمع آوری و انتشار آمار انسانی و تهیه نمونه های مربوط به پیشنهاد سازمان ثبت احوال کشور پس از جلب نظر مرکز آمار ایران و تصویب شورایعالی ثبت احوال تعیین خواهد شد.
ماده 3 - در مقر هر اداره ثبت احوال هیئتی بنام هیئت حل اختلاف مرکب از رئیس اداره ثبت احوال و مسئول بایگانی یا معاونین و یا نمایندگان آنان و یکی از کارمندان مطلع اداره مزبور بانتخاب رئیس اداره ثبت احوال استان تشکیل میشود، وظائف هیئت حل اختلاف بقرار زیر است:
1- تصحیح هر نوع اشتباه در تحریر مندرجات دفتر ثبت کل وقایع و وفات بعد از امضاء سند و قبل از تسلیم شناسنامه یا گواهی ولادت یا وفات و تکمیل سند از نظر مشخصاتیکه «نامعلوم» بوده است مندرج در ماده 29 این قانون.
2 - رفع اشتباهات ناشی از تحریر ضمن ثبت وقایع یا نقل مندرجات اسناد و اعلامیه ها و مدارک بدفاتر ثبت کل وقایع و سایر دفاتر.
3 - ابطال اسناد و شناسنامه هائیکه بیگانگان مورد استفاده قرار داده اند و طبق ماده 44 اعلام میشود.
4 - ابطال اسناد مکرر و یا موهوم و تصحیح اشتباه در ثبت جنس صاحب سند و تغییر نامهای ممنوع.
5 - حذف کلمات زائد، غیرضروری و یا ناشی از اشتباه در اسناد سجلی اشخاص.
ترتیب تقاضا و گردش کار دفاتر هیئتها و نحوه رسیدگی و ابلاغ تصمیمات در آئیننامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد.
تبصره - تصحیح هر نوع اشتباه در تحریر مندرجات دفتر ثبت کل وقایع و وفات اگر قبل از امضاء باشد با توضیح مراتب در حاشیه سند بعمل میآید و امضا‌کنندگان سند ذیل توضیح را امضاء خواهند نمود.
ماده 4 - رسیدگی بشکایات اشخاص ذینفع از تصمیمات هیئت حل اختلاف و همچنین رسیدگی بسایر دعاوی راجع باسناد ثبت احوال با دادگاه شهرستان یا دادگاه بخش مستقل محل اقامت خواهان بعمل میآید و رأی دادگاه فقط پژوهش پذیر است.
مهلت شکایت از تصمیم هیئت حل اختلاف ده روز از تاریخ ابلاغ است.
تبصره – هرگاه سند ثبت احوال در ایران تنظیم شده و ذینفع مقیم خارج از کشور باشد رسیدگی با دادگاه محل صدور سند و اگر محل تنظیم سند و اقامت خواهان هر دو در خارج از کشور باشد با دادگاه شهرستان تهران خواهد بود.
ماده 5 - سازمان ثبت احوال کشور در اجرای وظایفی که بر عهده دارد میتواند از وجود کارکنان سازمانهای دولتی و ارگانها و نهادهای انقلاب اسلامی موجود در محل استفاده نماید.
تبصره 1 - مأموران دولت و کارکنان بیمارستانها و گورستانها مکلفند با سازمان ثبت احوال کشور در اجرای وظایف قانونی همکاری نمایند.
تبصره 2 - نحوه استفاده از خدمات افراد و سازمانها و ارگانها و نهادها به موجب آئین نامه اجرائی این قانون خواهد بود.
ماده 6 - نماینده یا مأمور ثبت احوال کسی است که از طرف سازمان ثبت احوال کشور و یا ادارات تابعه برای ثبت وقایع یا دریافت اعلامات منصوب شده باشد.
تبصره 1 - اعلام کننده کسی است که مکلف باعلام واقعه میباشد و میتواند بشخص دیگری رسماً وکالت دهد تا از طرف او واقعه را اعلام نماید.
تبصره 2 - گواه از لحاظ این قانون کسی است که صحت اظهارات اعلام کننده را گواهی میکند.
ماده 7 - سن گواه و اعلام کننده نباید کمتر از 18 سال تمام باشد.
پدر و مادری که قبل از رسیدن به سن 18 سال تمام ازدواج کرده اند می توانند ولادت یا وفات فرزند خود را اعلام نمایند.
ماده 8 - دفتر ثبت کل وقایع و وفات و شناسنامه و گواهی ولادت و اعلامیه ها و اطلاعیه ها و دفاتر ثبت کل وقایع و نام خانوادگی از اسناد رسمی است و تا زمانی که بموجب تصمیم هیئت حل اختلاف یا رأی دادگاه بر حسب مورد تصحیح یا باطل نشده بقوت خود باقی میباشد.
ماده 9 - رونوشت یا فتوکپی شناسنامه یا گواهی ولادت مراجعین بادارات و مؤسسات دولتی و شهرداری و بخش خصوصی که برای انجام مراجعات آنان ضرورت دارد مستقیماً توسط آن مراجع تهیه خواهد شد.
فصل دوم - اسناد و دفاتر ثبت احوال
ماده 10 - وقایع حیاتی هر فرد (ولادت، ازدواج، طلاق، رجوع و بذل مدت، وفات) در دفاتری بشرح زیر به ثبت میرسد:
ماده 10 - وقایع ولادت، مرگ، ازدواج و طلاق و رجوع در اسناد دفاتر بشرح زیر به ثبت میرسد:
الف - دفتر ثبت کل وقایع - که در آن بدواً ولادت هر فرد ثبت و وقایع مربوط به ازدواج، طلاق، رجوع و بذل مدت و وفات همسر، ولادت و وفات اولاد و وفات صاحب سند از روی مندرجات اعلامیه ها و مدارک در آن ثبت میگردد.
ب - دفتر ثبت وفات - که در آن واقعه مربوط به وفات هر فرد بثبت میرسد.
تبصره 1 - صفحات دفتر ثبت کل وقایع باید شماره گذاری شود و با تعیین تعداد کل صفحات نخ کشی و سرب و منگنه شده بامضاء دادستان شهرستان یا نماینده او برسد.
تبصره 2 - دفتر ثبت کل وقایع هر سال پس از انقضاء مدت صد و بیست سال از جریان خارج و به بایگانی راکد منتقل میشود.
تبصره 3 – هرگاه اسناد یا دفاتر از بین برود در صورت وجود سابقه از روی سوابق و در صورت نبودن سابقه با دعوت صاحبان اسناد بوسیله آگهی طبق مدارک موجود در دست آنان پس از رسیدگی دفاتر یا اسناد معدوم تجدید میگردد.
الف - سند ثبت ولادت.
ب - سند ثبت وفات.
ج - دفتر کل وقایع که در آن ولادت، ازدواج، طلاق، و رجوع و بذل مدت و وفات زوج و زوجه، ولادت، وفات فرزندان، و وفات صاحب سند از روی مندرجات اسناد ولادت و وفات و اعلامیه ها و مدارک ثبت میگردد.
تبصره 1 - صفحات دفتر ثبت کل وقایع باید شماره گذاری شود و با تعیین تعداد کل صفحات نخ کشی و سرب و منگنه شده بامضاء دادستان شهرستان یا نماینده او برسد.
تبصره 2 - دفتر ثبت کل وقایع هر سال پس از انقضاء مدت صد و بیست سال از جریان خارج و به بایگانی راکد منتقل میشود.
تبصره 3 - هرگاه اسناد یا دفاتر از بین برود در صورت وجود سابقه از روی سوابق و در صورت نبودن سابقه با دعوت صاحبان اسناد بوسیله آگهی طبق مدارک موجود در دست آنان پس از رسیدگی دفاتر یا اسناد معدوم تجدید میگردد.
ماده 11 - دفتر ثبت کل وقایع یا وفات پس از ثبت باید به امضاء اعلام کننده و گواهان و مأمور یا نماینده ثبت احوال برسد و مهر شود و در صورت وجود گواهی ماما یا پزشک نیازی به گواهان نخواهد بود. پس از تکمیل و امضاء اسناد مزبور تصحیح یا تغییر مندرجات آن منحصراً به موجب مقررات این قانون خواهد بود.
فصل سوم - ثبت ولادت
ماده 12 - ولادت هر طفل در ایران اعم از اینکه پدر و مادر طفل ایرانی یا خارجی باشند باید بنماینده یا مأمور ثبت احوال اعلام شود و ولادت اطفال ایرانیان مقیم خارج از کشور بمأمور کنسولی ایران در محل اقامت و اگر نباشد بنزدیکترین مأموران کنسولی و یا بسازمان ثبت احوال کشور اعلام شود.
ماده 13 - ولادت واقع در ایران به وسیله نماینده یا مأمور ثبت احوال و ولادت واقع در خارج از کشور به وسیله مأموران کنسولی ایران در دفتر ثبت کل وقایع به ثبت می رسد. در این دفتر اطلاعات زیر قید می شود:
1 - ساعت، روز، ماه، سال و محل ولادت استان - شهرستان - بخش - دهستان (شهر/روستا) و تاریخ ثبت آن.
2 - نام و نام خانوادگی صاحب سند و جنس.
3 - نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه یا شماره پروانه اقامت و یا گذرنامه و محل صدور شناسنامه یا پروانه اقامت و یا گذرنامه و محل اقامت پدر و مادر.
4 - نام و نام خانوادگی و محل اقامت و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و نسبت اعلام کننده در صورتی که غیر از پدر و مادر صاحب سند باشد.
5 - نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت گواهان.
6 - نام و نام خانوادگی و امضاء نماینده یا مأمور و مهر ثبت احوال.
7 - شماره و سری برگ مخصوص دفتر ثبت کل وقایع.
8 - محل مخصوص ثبت و شماره کلاسمان آثار انگشتان صاحب سند.
9 - محل مخصوص ثبت خلاصه اطلاعات راجع به ازدواج، طلاق و یا وفات همسر.
10 - محل مخصوص ثبت شماره مسلسل و سری شناسنامه های صادره.
11 - محل مخصوص ثبت خلاصه اطلاعات راجع به اولاد.
12 - محل مخصوص ثبت وفات.
13 - محل توضیحات.
تبصره - پس از ثبت ولادت اگر طفل ایرانی باشد شناسنامه صادر و تسلیم میگردد و اعلامیه برای ثبت واقعه در دفتر ثبت کل وقایع صفحه مخصوص پدر و مادر باداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه آنان فرستاده میشود و در صورتیکه طفل خارجی باشد گواهی ولادت صادر و تسلیم میگردد.
ماده 14 - برای هر فرد شماره شناسنامه که مخصوص به او خواهد بود تعیین می گردد و شماره شناسایی هر شخص در کلیه مدارک مربوط به ثبت احوال او باید قید گردد.
ماده 15 - ثبت ولادت باید مستند به تصدیق پزشک یا مامای رسمی یا مؤسسه ای که طفل در آنجا متولد گردیده است باشد، در غیر این صورت واقعه بتصدیق دو نفر گواه ثبت میشود.
تبصره - مهلت اعلام ولادت پانزده روز از تاریخ ولادت طفل است روز ولادت و تعطیل رسمی بعد از آخرین روز مهلت بحساب نمیآید و در صورتیکه ولادت در اثناء سفر زمینی یا هوائی یا دریائی رخ دهد مهلت اعلام آن از تاریخ رسیدن بمقصد محسوب میشود.
ماده 16 - اعلام و امضاء سند ثبت ولادت بترتیب بعهده اشخاص زیر خواهد بود:
1 - پدر یا جد پدری.
2 - مادر در صورت غیبت پدر و در اولین موقعی که قادر به انجام این وظیفه باشد.
3 - مادر یا جد پدری که از طرف دادگاه به سمت ولایت انتخاب شده باشند.
4 - وصی یا قیم یا امین.
5 - اشخاصی که قانوناً عهده دار نگهداری طفل میباشند.
6 - متصدی یا نماینده مؤسسه ای که طفل بآنجا سپرده شده است.
7 - صاحب واقعه که سن او از 18 سال تمام ببالا باشد.
تبصره - در صورتیکه ازدواج پدر و مادر طفل بثبت نرسیده باشد اعلام ولادت و امضاء اسناد متفقاً بعهده پدر و مادر خواهد بود و هرگاه اتفاق پدر و مادر در اعلام ولادت میسر نباشد سند طفل با اعلام یکی از ابوین که مراجعه میکند با قید نام کوچک طرف غائب تنظیم خواهد شد.
اگر مادر اعلام کننده باشد نام خانوادگی مادر بطفل داده میشود.
ماده 17 – هرگاه ابوین طفل معلوم نباشند سند یا نام خانوادگی آزاد و نامهای فرضی در محل اسامی ابوین تنظیم میگردد. تصحیح اسامی فرضی یا تکمیل مشخصات ناقص بموجب اقرارنامه موضوع ماده 1273 قانون مدنی یا حکم دادگاه یا مدارک حصر وراثت بعمل خواهد آمد و نام خانوادگی طبق احکام مربوط بنام خانوادگی اصلاح خواهد شد.
موضوع فرضی بودن اسامی پدر و مادر در شناسنامه منعکس نخواهد شد.
ماده 18 - نماینده یا مأمور ثبت احوال ولادت طفل فاقد ولی را ثبت و مراتب را برای اقدام قانونی به دادستان اطلاع خواهد داد.
تبصره - در صورتیکه طفل در مکانی متولد شود که خروج از آن ممنوع یا محتاج به اجازه مخصوص باشد نظیر ندامتگاه، کانون اصلاح و تربیت و غیره، متصدیان این سازمانها مکلف باطلاع واقعه و ایجاد تسهیلات لازم برای انجام وظائف صاحب واقعه میباشند.
ماده 19 - ماما یا پزشکی که در حین ولادت حضور و در زایمان دخالت داشته مکلف به صدور گواهی ولادت و ارسال یک نسخه آن به ثبت احوال محل در مهلت اعلام می باشد.
ماده 20 - انتخاب نام با اعلام کننده است، برای نامگذاری یک نام ساده یا مرکب (حسین، محمدمهدی و مانند آن) که عرفا یک نام محسوب می شود انتخاب خواهد شد.
تبصره 1 - انتخاب نامهایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می گردد و همچنین انتخاب عناوین و القاب و نامهایی زننده و مستهجن یا نامتناسب با جنس ممنوع است.
تبصره 2 - تشخیص نامهای ممنوع با شورای عالی ثبت احوال می باشد و این شورا نمونه های آن را تعیین و به سازمان اعلام می کند.
تبصره 3 - انتخاب نام در مورد اقلیتهای دینی شناخته شده در قانون اساسی تابع زبان و فرهنگ دینی آنان است.
تبصره 4 - در اسناد سجلی اقلیتهای دینی شناخته شده در قانون اساسی کشور نوع دین آنان قید می شود.
تبصره 5 - ذکر سیادت در اسناد سجلی ساداتی که سیادت آنان در اسناد سجلی پدر و یا جد پدری مندرج باشد و یا سیادت آنان با دلائل شرعی ثابت گردد الزامی است مگر کسانی که خود را سید ندانند و یا عدم سیادت آنان شرعاً احراز شود.
تبصره 6 - مراتب تشرف پیروان ادیان دیگر به دین مبین اسلام همراه با تغییرات مربوط به نام و نام خانوادگی آنان در اسناد سجلی ثبت می شود.
ماده 21 - هرگاه از وضع حمل بیش از یک طفل متولد شود برای هر یک دفتر ثبت کل وقایع جداگانه به ترتیب تولد و با ذکر ساعت ولادت تنظیم خواهد شد.
فصل چهارم - ثبت وفات
ماده 22 - وفات هر کس اعم از ایرانی یا خارجی و همچنین ولادت طفلی که مرده بدنیا آمده یا بلافاصله پس از ولادت بمیرد باید بمأمور یا نماینده ثبت احوال اعلام شود.
وفات ایرانیان در خارج از کشور بمأموران کنسولی محل اقامت یا بنزدیکترین مأموران کنسولی ایران یا بسازمان ثبت احوال کشور اعلام میشود.
وفات ایرانیان و خارجیان ساکن کشور را مأموران و نمایندگان ثبت احوال و وفات ایرانیان در خارج از کشور را بر حسب محل اعلام، مأموران کنسولی ایران یا مأموران یا نمایندگان ثبت احوال ثبت میکنند، وفات باید در سند ثبت وفات و همچنین در دفتر ثبت کل وقایع در صفحات مربوط به درگذشته و پدر و مادر او و شناسنامه متوفی ثبت و امضاء و مهر گردد.
وفات خارجیان پس از ثبت بشهربانی محل اعلام میشود و یک نسخه گواهی بسازمان ثبت احوال کشور فرستاده خواهد شد که بوزارت امور خارجه ارسال گردد.
تبصره - گواهی وفات بهر شخصی که درخواست کند تسلیم میگردد:
ماده 23 - در سند ثبت وفات باید اطلاعات زیر قید گردد:
1 - محل، روز، ماه و سال وفات و تاریخ ثبت.
2 - نام و نام خانوادگی و جنس و تاریخ تولد و شغل و شماره شناسنامه و شناسنامه یا پروانه اقامت و تاریخ و محل صدور شناسنامه یا پروانه اقامت درگذشته.
3 - علت وفات در صورتی که مشخص باشد.
4 - نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه پدر و مادر درگذشته.
5 - نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت و سمت اعلام کننده.
6 - نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت و شغل گواهان.
7 - نام و نام خانوادگی و امضاء نماینده یا مأمور ثبت احوال و اثر مهر.
8 - شماره و سری برگ مخصوص ثبت وفات.
9 - محل توضیحات.
ماده 24 - واقعه وفات باید طبق تصدیق پزشک و در صورت نبودن پزشک با حضور دو نفر گواه ثبت گردد.
در مورد طفلی که مرده بدنیا آمده یا بلافاصله پس از تولد بمیرد در صورت وجود پزشک در محل، تصدیق پزشک ضروری است و در صورت نبودن پزشک گواهی دو نفر کافی است.
پزشکی که وقوع وفات باو اطلاع داده میشود در هر مورد مکلف بمعاینه جسد و صدور تصدیق یا اظهارنظر میباشد و در صورت امکان تشخیص علت وفات باید تصدیق شود و بهرحال یک نسخه از تصدیق یا اظهارنظر خود را باید بثبت احوال محل در مهلت مقرر ارسال نمایند.
ماده 25 - مهلت اعلام وفات ده روز از تاریخ وقوع یا وقوف بر آن است.
روز وفات و تعطیل رسمی بعد از آخرین روز مهلت به حساب نمی آید و در صورتی که وفات در اثناء سفر رخ دهد مهلت اعلام آن از تاریخ رسیدن به مقصد احتساب خواهد شد.
تبصره - ترتیب ثبت وقایع ولادت و وفاتی که پس از انقضاء مهلت مقرر اعلام شود در آیین نامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.
ماده 26 - اعلام وفات و امضاء سند ثبت وفات به عهده یکی از اشخاص زیر است:
1 - نزدیکترین خویشاوند متوفی که در موقع وفات حاضر بوده است.
2 - متصدی یا صاحب مکانی که وفات در آن رخ داده است یا نماینده او.
3 - هر شخصی که در موقع وفات حاضر بوده است.
4 - مأموران انتظامی یا کدخدا.
تبصره - متصدیان گورستان یا دفن مکلف به اطلاع وفات به ثبت احوال هستند.
ماده 27 - در صورتی که وفات یا ولادت طی نامه رسمی از طرف مأموران انتظامی یا قضائی و یا سایر مقامات اعلام شود شماره و تاریخ اعلامنامه در سند درج و به منزله امضاء سند خواهد بود.
ماده 28 - در موارد زیر اعلام وفات بعهده مقامات زیر است:
1 ـ در صورتی که وفات در اثر بروز سوانح از قبیل زلزله سیل، طوفان و آتش سوزی واقع شود مقامات انتظامی یا گروههای امدادی حاضر در محل مکلفند واقعه وفات را ضمن ارسال صورت حاوی نام و نام خانوادگی و حتی المقدور شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و سن متوفی اعلام نمایند.
2 - وفات نظامیانی که در زمان صلح در سربازخانه و یا ضمن مانورهای نظامی یا در زمان جنگ واقع می شود وسیله فرمانده قسمت با تعیین نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه اعلام می گردد.
ماده 29 - در مواردیکه مشخصات متوفی معلوم نشود یا به بعضی از اطلاعاتی که باید در سند قید شود دسترسی نباشد در سند ثبت وفات بجای مشخصات عبارت (نامعلوم) نوشته میشود تکمیل مشخصات نامعلوم با هیئت حل اختلاف خواهد بود.
ماده 30 - مدرک ثبت وفات فرضی غائب مفقودالاثر حکم قطعی دادگاه است مدیران دفاتر دادگاههایی که حکم قطعی وفات فرضی غائب مفقودالاثر از آن دادگاه صادر شده مکلفند یک نسخه از رأی صادره را طی نامه رسمی به ثبت احوال محل ارسال دارند.
فصل پنجم - ازدواج و طلاق
ماده 31 - دارندگان دفاتر رسمی ازدواج و طلاق مکلفند وقایع ازدواج و طلاق و رجوع را که در دفاتر مربوط ثبت میکنند در شناسنامه زوجین نیز درج و امضاء و مهر نمایند و حداکثر هر پانزده روز یکبار وقایع ازدواج و طلاق و رجوعی را که در دفاتر به ثبت میرسد روی نمونه های مربوط تهیه و به ثبت احوال محل تحویل و رسید دریافت دارند.
ازدواج و طلاق و رجوع ایرانیان در خارج از کشور باید بوسیله کنسولگری های مربوط در دفاتری که از طرف ثبت احوال تهیه میشود ثبت و حداکثر هر یکماه یکبار وقایع ازدواج و طلاق و رجوعی را که در دفاتر به ثبت میرسد روی نمونه های مخصوص تهیه و از طریق وزارت امور خارجه بسازمان ثبت احوال کشور فرستاده شود.
ماده 32 - طلاق، رجوع و بذل مدت که در دفتر رسمی طلاق به ثبت نرسیده باشد با ارائه اقرارنامه رسمی در اسناد ثبت احوال طرفین ثبت خواهد شد.
ازدواجهائیکه در دفاتر رسمی ازدواج به ثبت نرسیده باشد در صورت وجود شرائط زیر در اسناد سجلی زن و شوهر ثبت خواهد شد.
1 - ارائه اقرارنامه رسمی مبنی بر وجود رابطه زوجیت بین متقاضیان ثبت واقعه ازدواج.
2- در موقع تنظیم اقرارنامه سن زوج از بیست سال تمام و سن زوجه از هیجده سال تمام کمتر نباشد.
3 - گواهی ادارات ثبت احوال محل صدور شناسنامه های زوجین به این که در تاریخ اعلام واقعه طرفین در قید ازدواج دیگری نمی باشند.
تبصره - نمایندگان ثبت احوال مکلفند پس از ثبت واقعه رونوشت اقرارنامه را به دادسرای محل ارسال نمایند.
ماده 33 - کلیه وقایع ازدواج و طلاق یا وفات زوج یا زوجه و رجوع و بذل مدت و فسخ نکاح باید در دفاتر ثبت کل وقایع ثبت شود ولی در شناسنامه به شرح زیر انعکاس خواهد یافت:
در المثنای شناسنامه مرد یا زن آخرین نکاح و طلاق یا بذل مدت و در صورت تعدد زوجات آن تعداد ازدواج که به قوت خود باقی است منعکس خواهد شد.
ازدواج و طلاق غیرمدخوله در المثنای شناسنامه درج نخواهد شد.
ماده 34 - افشای اطلاعات مذکور در دفاتر ثبت کل وقایع و اسناد سجلی جز برای صاحب سند و مقامات قضایی و دولتی ذیصلاح ممنوع است.
فصل ششم - صدور شناسنامه
ماده 35 - صدور شناسنامه و سایر خدمات سجلی در مقابل دریافت وجه انجام خواهد شد که نحوه اخذ وجوه و میزان و نوع این خدمات به موجب آیین نامه اجرایی این قانون خواهد بود.
ماده 36 - شناسنامه از روی دفاتر ثبت کل وقایع صادر و دارای مشخصات و اطلاعات زیر میباشد:
1 - آرم جمهوری اسلامی ایران.
2 - محل مخصوص انگشت نگاری و شماره کلاسمان آن.
3 - محل الصاق عکس.
4 - شماره شناسنامه.
5 - نام و نام خانوادگی و جنس دارنده آن.
6 - تاریخ تولد بترتیب روز و ماه و سال هجری شمسی و قمری.
تبصره - ذکر تاریخ هجری قمری از هنگام اجرای طرح تعویض شناسنامه برای نوزادان الزامی است.
7 - محل تولد به ترتیب شهرستان، بخش، دهستان (شهر/ روستا).
8 - نام و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه ابوین .
9 - تاریخ تنظیم سند بترتیب روز و ماه و سال هجری شمسی.
10 - محل تنظیم سند بترتیب حوزه، شهرستان، بخش، دهستان (شهر/ روستا).
11 - نام و نام خانوادگی مأمور تنظیم کننده سند و امضاء مأمور صدور و مهر اداره.
12 - شماره مسلسل و سری مخصوص شناسنامه.
13 - محل مخصوص ثبت ازدواج، طلاق و وفات همسر، ولادت فرزندان و وفات صاحب شناسنامه.
14 - محل توضیحات.
15 - محل مخصوص مهر انتخابات.
تبصره 1 – شناسنامه های نمونه جدید افرادی که به سن 15 سال تمام میرسند باید ملصق به عکس همانسال و اثر انگشت و کلاسمان انگشت نگاری صاحب آن باشد.
تبصره 2 - شناسنامه اولیه باید در سی سالگی تمام با عکس همان سال صاحب آن تجدید شود.
صاحب شناسنامه پس از رسیدن به سن سی سال مکلف است ظرف یکسال برای تجدید آن مراجعه نماید.
تبصره 3 - صدور شناسنامه مجدد و یا گواهی ولادت اتباع خارجه مطابق مقررات آئین نامه اجرائی این قانون خواهد بود.
تبصره 4 - به استثنای سازمان ثبت احوال کشور، دفاتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق، نمایندگیهای دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، اداره تشخیص هویت و پلیس بین المللی و اداره کل انتخابات، هیچیک از ارگانها و نهادها و مؤسسات دولتی و بخش خصوصی حق نقش مهر و درج هیچگونه مطلب و یا آثار دیگری بر روی شناسنامه را ندارند متخلف از این امر تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
ماده 37 - سازمان ثبت احوال کشور مکلف است بمجرد وصول اعلام ترک تابعیت و یا اخراج از تابعیت اشخاص و از طرف وزارت امور خارجه ترک تابعیت و یا اخراج تابعیت را در دفاتر و اسناد مربوط منعکس و یا شناسنامه را معدوم نماید.
فصل هفتم - صدور کارت شناسایی
ماده 38 - در نقاطی که دولت مقتضی بداند و اعلام کند کسانی که سن آنان از 15 سال به بالا است باید دارای کارت شناسائی بوده و همیشه آنرا همراه داشته باشند. کارت شناسائی حاوی مشخصات و اثر انگشت و عکس و نشانی محل سکونت و گروههای اصلی خون خواهد بود.
ترتیب صدور و ترتیب درج مشخصات دارنده کارت شناسائی و چگونگی تحصیل اطلاعات مربوط بسکونت و سایر اطلاعات از قبیل گروه خون و اشخاصی که برای صغار و مجانین کارت شناسائی اخذ نمایند در آئیننامه اجرائی تعیین خواهد شد.
ماده 39 - بمنظور ثبت مشخصات ساکنان شهرها و روستاها از تاریخ اجرای این قانون ظرف مدتی که از طرف دولت تعیین و اعلام خواهد شد سرپرست هر خانوار موظف است نشانی محل یا محلهای سکونت اعم از ملکی یا استیجاری را همراه با مشخصات خود و کلیه افرادی که با او زندگی می کنند به کلانتری یا شهربانی یا ژاندارمری محل سکونت خود (حسب مورد) کتباً اعلام و رسید دریافت دارند. افرادی که بصورت انفرادی یا جمعی زندگی می کنند نیز مشمول این مقررات خواهند بود. هرگاه محل سکونت افراد تغییر یابد سرپرست خانوار یا کسانیکه بصورت انفرادی یا جمعی زندگی می کنند مکلفند حداکثر ظرف پانزده روز مراتب را بکلانتری یا شهربانی یا ژاندارمری محل (حسب مورد) اعلام کنند.
کلیه موجرین اعم از مالک و نماینده او نیز موظفند پس از عقد اجاره اعم از رسمی یا غیررسمی مشخصات مستأجر یا مستأجرین خود را حداکثر ظرف 48 ساعت به کلانتری یا شهربانی یا ژاندارمری محل مورد اجاره (حسب مورد) اعلام دارند.
متخلفین از مقررات فوق یا کسانیکه اعلام خلاف واقع نمایند برای مرتبه اول بجزای نقدی از پنجهزار و یک ریال تا سی هزار ریال محکوم میگردند.
در صورت تکرار به حداکثر جزای نقدی مذکور محکوم خواهند شد، در صورت احراز سوء نیت بحبس جنحه ای تا سه سال محکوم میشوند. مجازات موجرین در صورت تکرار جرم در هر حال حبس جنحه ای تا سه سال خواهد بود. در مورد اماکنی که قبل از اجرای این قانون باجاره واگذار شده اند موجرین برای اطلاع مراتب بمراجع مربوط سه ماه مهلت خواهند داشت.
تبصره 1 - در صورتیکه مستأجر از مقدمین علیه امنیت کشور شناخته شود موجر یا نماینده او که مقامات انتظامی یا امنیتی را ظرف مهلت مقرر مطلع نکرده باشد بعنوان شریک جرم قابل تعقیب خواهد بود.
تبصره 2 - مسئولان اماکن عمومی در مورد واردین و ساکنان محل خود و مسئولان مؤسسات و اشخاص حقوقی در مورد کسانی که در این محلها سکونت دارند مکلفند به ترتیب مقرر در مورد موجرین مراتب را با مشخصات افراد بمراجع مربوط اطلاع دهند. متخلفان از مقررات این تبصره نیز مشمول مجازات مقرر درباره موجرین خواهند بود.
تبصره 3 - طرز اعلام نشانی محل سکونت و مشخصات ساکنین و تعیین سرپرست یا مسئول خانوار و مسئولان اماکن عمومی و مؤسسات و اشخاص حقوقی و چگونگی تنظیم دفاتر و ثبت و حذف نام و مشخصات اشخاص در محلهای سکونت جدید و قدیم و شماره ترتیب ثبت ساختمانهای مسکونی در دفاتر و سایر مسائل مربوط بموجب آئیننامه اجرائی این ماده که بتصویب وزارتخانه های کشور و دادگستری خواهد رسید معین میشود.
فصل هشتم - نام خانوادگی
ماده 40 - تغییر نام خانوادگی با تصویب سازمان ثبت احوال کشور خواهد بود.
تبصره - موارد تغییر نام خانوادگی مطابق آئیننامه اجرائی این قانون میباشد.
ماده 41 - حق تقدم نام خانوادگی با رعایت تاریخ تقدم صدور اسناد مختص اشخاصی است که بنام آنان در دفاتر مخصوص نام خانوادگی ادارات ثبت احوال به ثبت میرسد و دیگری حق اختیار آنرا در آن اداره ندارد مگر با اجازه دارنده حق تقدم و این حق پس از وفات به ورثه قانونی انتقال می یابد.
هر یک از وراث میتواند شخصی که نام خانوادگی او را اختیار کرده مورد اعتراض قرار داده و تغییر نام خانوادگی او را از دادگاه بخواهد ولی وراث بالاتفاق میتوانند بدیگری اجازه دهند که نام خانوادگی آنها را اختیار نماید.
تبصره - نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر خواهد بود اگر چه شناسنامه فرزند در قلمرو اداره ثبت احوال دیگری صادر گردد. فرزندان کبیر می توانند برای خود نام خانوادگی دیگری انتخاب نمایند.
ماده 42 - زوجه میتواند با موافقت همسر خود تا زمانی که در قید زوجیت میباشد از نام خانوادگی همسر خود بدون رعایت حق تقدم استفاده کند و در صورت طلاق ادامه استفاده از نام خانوادگی موکول باجازه همسر خواهد بود.
فصل نهم - تعویض شناسنامه های موجود و نقل آن بدفاتر ثبت کل وقایع
ماده 43 - سازمان ثبت احوال کشور مکلف است شناسنامه های موجود در دست مردم را به تدریج تعویض نماید و کلیه افراد نیز مکلفند در مهلت های معین که سازمان ثبت احوال کشور طی آگهی و وسایل ارتباط جمعی و بترتیب گروه سنی تعیین خواهد نمود بمأموران ثبت احوال محل اقامت خود برای اعلام هویت و وقایع حیاتی خود و ارائه مدارک و دریافت شناسنامه نمونه جدید مراجعه نمایند وفاتهای ثبت نشده زوج و زوجه و فرزندان نیز ضمن این مراجعه باید اعلام شود.
تبصره - چنانچه در طول اجرای طرح، اشخاصی اعلام فقدان و یا درخواست تعویض شناسنامه نمایند که مشمول دوره تجدید آن گروه نباشد برای آنان طبق مقررات گواهی موقت صادر خواهد شد.
ماده 44 - اشخاصی که در مهلت های معین در آگهی منتشره مأموران ثبت احوال را از داشتن شناسنامه مکرر یا استفاده از شناسنامه غیر یا دریافت شناسنامه موهوم یا استفاده از شناسنامه ایرانی با داشتن تابعیت خارجی مطلع نمایند از تعقیب و مجازات معاف خواهند بود و الا پس از انقضاء مهلت های معینه جرائم مزبور مستمر شناخته شده و مشمول مجازات مصرح در مواد 48 و 49 این قانون خواهند بود.
هویت دارندگان شناسنامه مکرر بانتخاب صاحبان و یا نمایندگان قانونی آنان تثبیت و هویت اشخاصی که از شناسنامه غیر استفاده نموده اند و همچنین مدارک ازدواج و طلاق و شناسنامه فرزندان مطابق شناسنامه قانونی که صادر میشود خواهد بود.
تبصره - تعویض شناسنامه همسر و فرزندان، ضمن گروه سنی همسری که در مهلت مقرر مراجعه میکند بعمل خواهد آمد و همچنین در موقع ثبت ولادت طفل شناسنامه پدر و مادر و افراد خانوار تعویض خواهد شد اگر چه مهلت مراجعه معین و آگهی نشده باشد.
ماده 45 - هرگاه «هویت و تابعیت» افراد مورد تردید واقع گردد و مدارک لازم جهت اثبات آن ارائه نشود مراتب برای اثبات «هویت» به مراجع انتظامی و برای اثبات «تابعیت» به شورای تأمین شهرستان ارجاع و در صورت تأئید طبق مقررات اقدام خواهد شد.
تبصره - در جلسات شورای تأمین شهرستان که بمنظور فوق تشکیل میگردد رئیس اداره ثبت احوال محل نیز با داشتن حق رأی شرکت خواهد داشت.
ماده 46 - سازمان ثبت احوال کشور، پایان مهلت تعویض شناسنامه هر دوره را از طریق وسایل ارتباط جمعی آگهی خواهد کرد و پس از پایان مهلت اعلام شده شناسنامه و گواهیهای صادره قبلی از درجه اعتبار ساقط خواهد شد و منحصراً شناسنامه های جدید جمهوری اسلامی ایران سند رسمی هویت و تابعیت افراد خواهد بود.
تبصره - افرادیکه در مهلت های مقرر مراجعه نکنند پس از تشخیص تخلف مراتب به دادگاه اعلام و طبق مقررات با آنان رفتار خواهد شد.
فصل دهم - تهیه مقدمات اجرای قانون
ماده 47 - وزارت کشور مکلف است در مدت یکسال از تاریخ تصویب این قانون مقدمات اجرای آنرا از حیث تهیه وسایل کار و تجهیزات و تأمین کارکنان لازم و آموزش آنان فراهم نماید.
دولت اعتبار لازم برای اجرای این قانون را تأمین خواهد نمود.
فصل یازدهم - مقررات کیفری
ماده 48 - اشخاصی که از وظایف مذکور در مواد 16 و 19 و 24 و 26 و 35 و تبصره ماده 26 و تبصره یک ماده 36 و مواد 38 و 43 خودداری کنند یا با در دست داشتن شناسنامه اقدام باخذ المثنی نمایند مورد تعقیب قرار گرفته و علاوه بر الزام بانجام تکالیف مقرر به پرداخت دویست و یک تا پنجهزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.
ولی هرگاه مأموران و مسئولینی که بموجب این قانون وظایفی بر عهده دارند در اجرای آن تأخیر یا تعلل نمایند در دادگاههای اداری یا انتظامی طبق ضوابط مربوط تحت تعقیب قرار خواهند گرفت.
ماده 49 - اشخاص زیر به حبس جنحه ای از شصت و یک روز تا ششماه محکوم خواهند شد:
الف - اشخاصی که در اعلام ولادت یا وفات یا هویت بر خلاف واقع اظهاری نمایند.
ب - اشخاصی که عالماً عامداً پس از رسیدن بسن 18 سال تمام از شناسنامه مکرر استفاده و یا به دریافت شناسنامه مکرر برای خود یا مولی علیه یا به دریافت شناسنامه موهوم مبادرت کنند و یا از شناسنامه دیگری خواه صاحب آن زنده یا مرده باشد بنام هویت خود استفاده نمایند.
ج - ماما یا پزشکی که در مورد ولادت و وفات گواهی خلاف واقع صادر کنند.
د - اشخاصی که در مورد ولادت و وفات شهادت دروغ بدهند که شهادت آنان منجر به تنظیم دفتر ثبت کل وقایع و یا وفات گردد.
ماده 50 - افراد بیگانه که قبل از احراز تابعیت ایرانی بمنظور ایرانی قلمداد کردن خود موجب تنظیم اسناد سجلی یا دریافت شناسنامه شوند بحبس جنحه ای از سه ماه تا یکسال محکوم خواهند شد.
ماده 51 - هر کس عالماً عامداً پدر و یا مادر طفل را بغیر از پدر و یا مادر واقعی در اسناد و دفاتر ثبت احوال اظهار و یا شناسنامه دریافت کند به حبس جنحه ای از 6 ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
تبصره - در مواردی که پدر یا مادر طفل معلوم نباشد و همچنین موارد مذکور در قانون حمایت کودکان بدون سرپرست از شمول این ماده مستثنی می باشد.
ماده 52 - مأمورانی که عالماً عامداً در جرائم مذکور در مواد 49 و 50 و 51 این قانون بهر نحوی از انحاء کمک نمایند یا گواهیهای خلاف را ملاک اجرای وظایف قانونی خود قرار دهند به مجازات مرتکب اصلی محکوم خواهند شد.
ماده 53 - آئیننامه های اجرائی این قانون و نمونه های اوراق و اسناد مربوط وسیله وزارت کشور و وزارت دادگستری تهیه و بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
ماده 54 - از تاریخ اجرای این قانون و پایان مهلت های معین قوانین ثبت احوال مصوب 20 مرداد 1307 و 11 آذر 1310 و اول بهمن 1312 و دوم اردیبهشت 1319 لغو و هر قانونی که در مقام اجراء معارض این قانون باشد بلااثر است.
ماده 55 - وزارت کشور، وزارت امور خارجه و وزارت دادگستری مأمور اجرای این قانون هستند.
قانون فوق مشتمل بر پنجاه و پنج ماده و بیست و هشت تبصره پس از تصویب مجلس شورایملی در جلسه روز پنج شنبه 10 تیرماه 2535 در جلسه فوق العاده روز چهارشنبه شانزدهم تیرماه دو هزار و پانصد و سی و پنج شاهنشاهی بتصویب مجلس سنا رسید.
مطالب مرتبط
نحوه ثبت ولادت ایرانیان خارج از کشور
گروه وکلای داداندیش
