چگونگی طرح و اثبات ادعای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی
چگونگی طرح و اثبات ادعای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی
طرح دعوا در دادگستری نیازمند پرداخت هزینه است اما گاه افراد توانایی مالی کافی برای پرداخت هزینه دادرسی را ندارند. در این صورت چون منصفانه نیست که این اشخاص به علت نداشتن توانایی مالی، از رسیدن به حقوق خود منع شوند، قانونگذار اجازه داده است که با اثبات اعسار (ناتوانی)، بتوانند دعوای خود را مطرح کنند.
ممکن است با شخصی اختلاف پیدا کرده و درصدد آن باشید که به دادگستری مراجعه کرده و از طریق قانون، اختلاف خود را با وی حل و فصل کنید. اما باید بدانید که طرح دعوا در دادگستری نیازمند پرداخت هزینه است.
در واقع طبق قانون شخصی که برای اقامه دعوا به دادگستری مراجعه می‌کند، باید بر اساس نوع درخواستی که دارد، مبلغی را به عنوان هزینه دادرسی پرداخت کند.
مشکلی که اینجا می‌تواند مطرح شود، آن است که گاه افراد ضمن آن که ادعا دارند حقی از آنها ضایع شده است، توانایی مالی کافی برای پرداخت هزینه دادرسی جهت طرح دعوا را ندارند. در این صورت منصفانه نیست که این اشخاص صرفاً به علت ناتوانی مالی، از رسیدن به حقوق خود منع شوند.
از این روست که قانونگذار به این اشخاص اجازه داده است تا با اثبات اعسار، بتوانند دعوای خود را مطرح کنند.
مفهوم اعسار
اعسار از لحاظ لغوی به معنای تنگدستی است و به وضعیتی گفته می‌شود که فرد از لحاظ مالی به اندازه‌ای ناتوان است که نمی‌تواند هزینه دادرسی یا بدهی‌های خود را بپردازد.
علت ناتوانی در پرداخت این هزینه‌ها می‌تواند کافی نبودن اموال و دارایی‌های انسان یا عدم دسترسی به اموال و دارایی‌ها باشد. در هر صورت به شخصی که در چنین وضعیتی قرار داشته باشد، معسِر گفته می‌شود.
چگونگی طرح ادعای اعسار
فرض کنید که از شخصی طلبکار هستید و می‌خواهید دعوایی را تحت عنوان مطالبه وجه طرح کنید اما توانایی مالی کافی برای پرداخت هزینه دادرسی را ندارید.
برای آن که بتوانید ادعای اعسار خود را مطرح کنید، می‌توانید هر دو خواسته خود یعنی مطالبه وجه و اعسار از پرداخت هزینه‌های دادرسی را در یک دادخواست یا در دو دادخواست جداگانه تنظیم کنید.
اگر قصد داشته باشید که همراه با درخواست مطالبه وجه، ادعای خود در خصوص وجود اعسار را مطرح کنید، باید در قسمت عنوان خواسته، علاوه‌بر مطالبه وجه، اعسار از پرداخت هزینه‌های دادرسی را نیز ذکر کنید.
اما این تنها راه‌حل نیست و می‌توانید به صورت مستقل از خواسته اصلی (مطالبه وجه) نیز از دادگاه بخواهید که درخواست اعسارتان را مورد رسیدگی قرار دهد. باید توجه داشت که به صرف مطرح کردن، از پرداخت هزینه‌های دادرسی معاف نمی‌شوید بلکه دادگاه باید به این نتیجه برسد که واقعاً توانایی مالی ندارید تا بتواند حکم به اعسارتان صادر کند.
چگونگی اثبات ادعای اعسار
به گزارش مهداد، رایج‌ترین روشی که برای اثبات ادعای اعسار وجود دارد، معرفی شاهد است. اما برای آن که درخواست‌تان با سرعت بیشتری مورد رسیدگی قرار بگیرد، پیش از آن که به دادگاه مراجعه کنید، استشهادیه‌ای تنظیم کنید.
در متن استشهادیه باید وضعیت مالی و شغلی خود را بیان کنید و در آخر حداقل از دو نفر از افرادی که در جریان وضعیت زندگی شما هستند، همچون همکاران و همسایگان خود بخواهید که آن را امضا کنند. علاوه بر این باید صورت کلیه اموال خود شامل تعداد یا مقدار و قیمت آنها، میزان وجوه نقدی که نزد بانک‌ها یا سایر مؤسسات مالی و اعتباری ایرانی و خارجی دارید و همچنین مشخصات دقیق این حساب‌ها، همه اموالی که نزد اشخاص دیگر داشته و تمامی مطالباتی که از آنها دارید و همچنین فهرست نقل و انتقالات و هر نوع تغییری را که در اموال ذکرشده از یک سال قبل از طرح دعوای اعسار به بعد داده‌اید، ضمیمه دادخواست اعسار خود کنید.
پس از تنظیم استشهادیه و نیز دادخواست، به دادگاه مراجعه کنید. دادگاه ابتدا تقاضای شما در خصوص اعسار را بدون تعیین وقت مورد بررسی قرار می‌دهد.
در این مرحله اگر از قبل، استشهادیه را تنظیم کرده باشید، دو نفر از اشخاصی که استشهادیه شما را امضا کرده‌اند، برای ادای شهادت به دادگاه احضار می‌شوند و اگر هم استشهادیه را تنظیم نکرده باشید، می‌توانید شاهد خود را معرفی کنید.
اگر قاضی به این نتیجه برسد که شما واقعا ناتوان از پرداخت هزینه دادرسی هستید، می‌توانید بدون پرداخت هزینه دادرسی، درخواست خود را مطرح کنید. برای این کار دادگاه مهلتی را برای رسیدگی به خواسته اصلی‌تان تعیین می‌کند.
اگر هم دادگاه ناتوانی مالی شما را احراز نکند، درخواست شما در خصوص صدور حکم اعسار را رد می‌کند که در این صورت می‌توانید به آن اعتراض کنید.
نکته مهم دیگر آن است که اگر به عنوان خواهان یک دعوا بتوانید در یک دعوا، اعسار خود را اثبات کنید، می‌توانید در تمامی مراحل مربوط به آن دعوا مانند مرحله نخستین، تجدیدنظرخواهی و فرجام‌خواهی از معافیت‌های مربوط به آن استفاده کنید.
همچنین اگر تاجر هستید، باید بدانید که نمی‌توانید از دادگاه بخواهید که حکم اعسارتان را صادر کند و اگر ناتوان از پرداخت هزینه دادرسی هستید، باید دادخواست ورشکستگی بدهید.
منبع : روزنامه حمایتمطالب مرتبط
گروه وکلای داداندیش
