آیین نامه نحوه انتخاب و برکناری،شرایط و حدود واختیارات و وظایف امین یا
آیین‌نامه نحوه انتخاب و برکناری، شرایط و حدود و اختیارات و وظایف امین یا هیأت امنا اماکن مذهبی و موقوفات مصوب 1365,02,10با اصلاحات و الحاقات بعدی
آیین‌نامه نحوه انتخاب و برکناری، شرایط و حدود و اختیارات و وظایف امین یا هیأت امنا اماکن مذهبی و موقوفات مصوب 1365,02,10با اصلاحات و الحاقات بعدی
هیأت‌وزیران در جلسه مورخ 10/2/1365 بنا به پیشنهاد شماره 696/8/2993/11 مورخ 9/5/1364 وزارت ارشاداسلامی به استناد ماده 5 قانون تشکیلات واختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب 2/10/63 مجلس شورای اسلامی آیین‌نامه نحوه انتخاب و برکناری، شرایط و حدود اختیارات و وظایف امین یا هیأت امناء اماکن مذهبی و موقوفات را به شرح زیر تصویب نمودند:
ماده 1 ـ
سازمان حج و اوقاف و امور خیریه می‌تواند بمنظور حسن اداره اماکن مذهبی اسلامی از قبیل بقاع متبرکه و امثال آن و مؤسسات و انجمن‌های خیریه‌ای که اداره آنها به سازمان محول شده یا بشود و همچنین برای موقوفاتی که متولی ندارد با رعایت مفاد این آیین‌نامه در هر مورد هیأت امنایی‌انتخاب نماید.
ماده 2 ـ امین یا امنا با توجه به خصوصیات و اقتضاء مورد در موقوفات فاقد متولی از دو تا پنج نفر و در اماکن متبرکه از سه تا پنج نفر می‌باشند که از بین افراد معروف به امانت و متدین و متعهد محلی که حداقل دارای سواد خواندن و نوشتن بوده و توانایی انجام کار را داشته و حداقل 25 سال سن باشند برای مدت‌سه سال انتخاب و با حکم سازمان حج و اوقاف و امور خیریه منصوب و تجدید انتخاب آنها بلامانع می‌باشند، نحوه تأیید صلاحیت افراد مزبور وسیله سرپرست سازمان حج و اوقاف و امور خیریه تعیین خواهد شد.
ماده 3 ـ
تصمیمات امنای موقوفات و اماکن مذهبی که با اکثریت آرا اتخاذ شده باشد پس از تأیید اداره مربوط قابل اجرا است.
ماده 4 ـ
امنا در امور محوله دارای مسئولیت مشترک بوده و اعضاء هیأت‌های امنا اماکن مذهبی در اولین جلسه از بین خود یک نفر به عنوان رییس، یک نفر‌مسئول امور مالی و یک نفر منشی انتخاب نموده و به اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل معرفی خواهند نمود.
ماده 5 ـ
غیبت بدون عذر موجه هر عضو بیش از سه جلسه متوالی یا پنج جلسه متناوب در یک سال به عنوان کناره‌گیری از عضویت تلقی و در صورت ابراز عدم‌علاقه و یا اقداماتی که موافق با مصالح مورد امانت نباشد به حکم سازمان حج و اوقاف و امور خیریه از این سمت عزل خواهد گردید.
تبصره ـ سازمان به موجب پیشنهاد اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل می‌تواند پس از فوت یا عزل و یا کناره‌گیری هر یک از امناء امین دیگری را طبق‌مقررات این آیین‌نامه انتخاب نماید.
ماده 6 ـ
هرگاه امینی در وظایف خود نسبت به اماکن مذهبی مرتکب تخلف شود بنا به تقاضای رییس اداره حج و اوقاف و امور خیریه یا قائم مقام او موضوع‌جهت رسیدگی در جلسه هیأت امناء مطرح و گزارش آن برای اتخاذ تصمیمی به سازمان حج و اوقاف و امور خیریه فرستاده خواهد شد.
تبصره ـ در صورت تشخیص خیانت اکثریت اعضای هیأت امناء، اداره حج و اوقاف و امور خیریه موظف است علیه آنان در دادسری محل اعلام جرم نموده و‌مراتب را به سازمان حج و اوقاف و امور خیریه گزارش دهد. اعضای مذکور بلافاصله با ابلاغ کتبی سازمان حج و اوقاف و امور خیریه تا تعیین تکلیف آنها از‌دخالت در مورد امانت ممنوع بوده و مکلفند فوراً حساب‌ها و دفاتر مربوطه را به اداره حج و اوقاف و امور خیریه تسلیم دارند.
ماده 7 –
وظایف امین و هیأت امنا به قرار زیر است:
الف ـ مراقبت کامل در حفظ مورد امانت.
ب ـ نگهداری اموال منقول و ثبت آنها با مشخصات کامل در دفاتر مربوطه.
ج ـ انجام تعمیرات لازم اماکن مذهبی و رسیدگی مرتب به وضع آنها.
د ـ نوسازی و احداث تأسیسات عمومی برای تأمین رفاه زوار و مراجعه کنندگان و ساکنان ناحیه.
ه‍ـ - تهیه طرح و برنامه‌های عمرانی و اتخاذ طرقی که مؤثر در پیشرفت کارهای اماکن مذهبی باشد.
و ـ طرح دعوی و دفاع از حقوق اماکن مذهبی و تعقیب دعاوی مطروحه له و علیه آنها و در صورت لزوم انتخاب وکیل برای انجام امور مذکوره.
ز ـ به ثبت رسانیدن اعیان و اموال غیرمنقول اماکن مذهبی و اخذ سند مالکیت به نام اماکن مذکوره.
ح ـ جمع‌آوری در آمد و نذور نقدی و جنسی و نگهداری وجوه اماکن مذکور در حساب مخصوص در یکی از بانک‌ها.
ط ـ پرداخت مقرری‌های مصوب به خدام و کسانی که به نحوی از انحای خدمت آنان در اماکن مزبور لازم باشد.
ی ـ پرداخت هزینه مربوط به بهای برق و آب مکالمات تلفنی و سایر هزینه‌های ضروری و متعارف.
ک ـ اقدام مؤثر برای جلب کمک‌های علاقمندان جهت عمران آبادی و توسعه اماکن مذهبی.
تبصره 1 ـ
صورت حساب و اسناد خرج باید مرتباً تنظیم و به وسیله رییس هیأت امنا نگهداری شود.
تبصره 2 ـ
در امام مذهبی که جزء آثار باستانی است هر نوع تعمیر و مرمت با اطلاع قبلی و نظارت سازمان میراث فرهنگی کشور صورت خواهد گرفت.
تبصره 3 ـ
امین یا هیأت امنا موظفند پس از انجام هزینه‌های عمرانی و ضروری مندرج در شرح وظایف خود مازاد درآمد اماکن مذهبی در که جهت مشخصی‌برای مصرف آن تعیین نشده است با رعایت ماده 5 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و برابر بودجه مصوبه به مصرف برسانند.
ماده 8(اصلاحی 21ˏ08ˏ1391)- حق الزحمه امین یا هیئت امنای موضوع ماده (5) قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه برای اداره امور اماکن مذهبی، متناسب با درآمد سالانه هر یک از اماکن مذهبی، به موجب جدولی که هر ساله به پیوست آیین نامه چگونگی هزینه وجوه حاصل از محل هدایای مستقل و حق التولیه و حق النظاره، موضوع ماده (12) قانون یاد شده به تصویب هیئت وزیران می رسد، تعیین می شود.
ماده 9 ـ
امین یا هیأت امنا موظفند در سه ماهه آخر هر سال، بودجه و برنامه اقدامات مربوط به مکان مذهبی را برای سال بعد تنظیم و پس از تأیید به اداره حج و‌اوقاف و امور خیریه محل تسلیم تا برای تصویب به اداره کل استان مربوط ارسال شود. هر گونه تغییرات بعدی در فصول و ارقام و بودجه یا برنامه و طرح‌های‌مصوب یا اصلاح آنها نیز باید به تأیید اداره حج و اوقاف و امور خیریه و تصویب اداره کل استان مربوطه برسد.
ماده 10 ـ
امین یا هیأت امنا موظفند در فروردین ماه هر سال صورت هزینه و درآمدهای سال قبل را همراه اسناد مثبته و یک نسخه از بودجه مصوب برای‌رسیدگی و صدور مفاصا حساب به اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل تسلیم دارند.
تبصره ـ
چنانچه صورت هزینه و درآمدها ناقص باشد اداره حج و اوقاف و امور خیریه آن را برای تکمیل عودت داده تا پس از رفع نقص جهت اخذ مفاصا حساب‌از اداره تحقیق اقدام کند.
ماده 11 ـ
امین یا هیأت امنا موظفند عواید و هزینه‌های مربوطه را در دفاتر ممهور و شماره‌گذاری شده‌ای که از طرف اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل در‌اختیار آنها گذاشته می‌شود به طور مرتب و روشن ثبت نمایند.
ماده 12 ـ
ایجاد مستحدثات لازم برای سکونت و ایجاد تأسیسات عمومی از قبیل وضوخانه، لوله‌کشی آب، برق، راه و مراقبت در امر بهداشت از اهم وظایف‌امین یا هیأت امنا می‌باشد، پس از آن که تأسیسات مذکور بقدر کفاف بوجود آمد عایدات اماکن مذهبی صرف تعمیر و نگهداری آنها و ایجاد این قبیل تأسیسات‌مذکور به قدر کفاف به وجود آمد عایدات اماکن مذهبی صرف تعمیر و نگهداری آنها و ایجاد این قبیل تأسیسات برای ساکنان آبادی‌های مجاور مذکور خواهد‌شد.
ماده 13 ـ
امین و هیأت امنا و خدمه و کارکنان مجاز نیستند شخصاً وجه و یا جنسی به عنوان نذور و یا اهدایی و غیره دریافت دارند، لذا امین و هیأت امنا‌موظفند صندوق و یا محفظه‌های فلزی قابل اطمینانی که باشد باید علت فروش با مشخصات کامل اشیا از طرف امین یا هیأت امنا صورت جلسه شود و پس از‌تأیید کتبی آن از طرف اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل به طریق مزایده حضوری در معرض فروش قرار گیرد. اشیایی که احتیاج به اظهار نظر کارشناس دارد‌باید قبلاً نظرکارشناس یا خبره محلی نسبت به فروش و بهای آنها جلی شود. ولی فروش اشیای باستانی باید به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور برسد.
تبصره 1 ـ
کمیسیون مزایده از امین یا رییس هیأت امناء و صندوق‌دار یا یکی از اعضای هیأت امنا به انتخاب خود هیأت و نماینده اداره حج و اوقاف و امور‌خیریه تشکیل می‌شود و اختیارات آن مانند اختیارات کمیسیون مزایده موضوع آیین‌نامه اجرایی قانون تشکیلات و اختیارت سازمان حج و اوقاف و امورخیریه‌خواهد بود.
تبصره 2 ـ
بهای فروش اشیای مذکور و سپرده‌های ضبطی مربوط به آنها باید جزو عواید به حساب مکان مذهبی در بانک منظور گردد.
ماده 14 ـ
برای آن که حساب دریافت و پرداخت‌های اماکن مذهبی اسلامی بر مبنای روشنی استوار شود برای کلیه این قبیل اماکن متبرکه با معرفی اداره حج و‌اوقاف و امور خیریه محل حسابی از طرف امنا نزد، یکی از بانک‌ها افتتاح تا درآمدها کلاً در آن حساب متمرکز و پرداخت‌ها نیز به وسیله چک صورت گیرد،چک‌های صادره عموماً با دو امضای امین یا رییس هیأت امنا و حسب مورد نماینده اداره حج و اوقاف و امور خیریه خواهد بود و در صورتی که رییس هیأت‌امنا به عللی در محل نباشد عضو دیگری از هیأت امنا به جای او تعیین و معرفی خواهد شد.
تبصره ـ
امین و هیأت امنا موظفند صورت درآمد و مخارج هر ساله را همراه با اقدامات انجام شده در آخر سال با امضای امین و کلیه اعضای هیأت امنا حسب مورد و رییس اداره حج و اوقاف و امور خیریه برای اطلاع عامه منتشر سازند.
ماده 15 ـ
در مواردی که فروش هدایای جنسی و اموال منقول زاید بر احتیاج یا غیر قابل استفاده اماکن مذهبی لازم باشد.
ماده 16 ـ
نوسازی اماکن مذهبی و تعمیرات و خیر اموال و اثاثیه آنها از طریق مناقصه و یا استعلام بها صورت خواهد گرفت، مگر آنکه مقتضیاتی موجب ترک مناقصه شود و اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل آن را تأیید نماید.
تبصره 1 ـ
در صورتی که مبلغ هزینه‌های این ماده بیش از ده میلیون ریال باشد کسب نظر اداره کل حج و اوقاف و امور خیریه استان مربوطه ضروری است
ممهور‌به مهر شخص باشد در محل نصب و در اوقات معینی با حضور نماینده اداره حج و اوقاف و امور خیریه آنها زا باز و موجودی را با تنظیم صورت جلسه به‌حساب بانکی منتقل نمایند. برای نذور جنسی امین یا هیأت امنا قبوضی در دو رنگ سفید و آبی با شماره متوالی چاپ ومشخصات کامل این قبیل هدایا را در آنها‌نوشته، نسخه سفید را به اهدا کننده تسلیم و نسخه آبی را نگهداری خواهند نمود.
تبصره 2 ـ
مسئولیت نگهداری کلیه صندوق نذور و ضریح و مهر امین و هیأت امنا و قبوض و اسناد و دفاتر به عهده هیأت امنا و امین خواهد بود.
ماده 17 ـ در مواردی که اماکن مذهبی دارای موقوفاتی باشند که تمام یا قسمتی از درآمد آنها باید در محل به مصرف برسد، می‌توان متولی موقوفه به عنوان یکی‌از اعضای هیأت امناء انتخاب و مصرف مذکور از درآمد موقوفه که اختصاص به اماکن مذهبی مزبور دارد با نظارت هیأت امنا صورت خواهد گرفت.
ماده 18 ـ امین یا هیأت امنایی که برای موقوفات فاقد متولی انتخاب می‌شوند موظفند بر طبق مقرراتی که قانوناً بر عهده متولی و حسب مفاد وقفنامه و در‌صورت فقدان وقفنامه طبق سیره جاریه انجام وظیفه نمایند. حدود اختیارات و مسئولیت‌های آنها علاوه بر مقررات این آیین‌نامه به نحوی است که در قانون‌تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و آیین‌نامه‌های مربوط برای متولی در نظر گرفته شده است.
ماده 19 ـ
حق‌الزحمه امین یا هیأت امناء موقوفه با در نظرگرفتن عواید و میزان کار به وسیله سازمان تعیین می‌شود و ر هیچ مورد مجموع پرداختی نباید از نصف حق‌التولیه مقرر در وقفنامه تجاوز نماید.
ماده 20 ـ
سازمان در کلیه اعمال امین یا هیأت‌های امنا نظارت داشته و موظف است که در حسن انجام وظایف آنان مراقبت کامل نماید.
مطالب مرتبط
رای وحدت رویه ی دیوان عدالت اداری
رای وحدت رویه دیوان عدالت اداری
قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه
دستورالعمل اجرایی شورای حفظ حقوق بیت المال در امور اراضی و منابع طبیعی
گروه وکلای داداندیش
