حق طلاق زوجه در صورت اعتیاد یا بدرفتاری زوج

حق طلاق زوجه در صورت اعتیاد یا بدرفتاری زوج

عسر و حرج عبارت است از به‌وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد. در این حالت زوجه می‌تواند طبق ماده ۱۱۲ قانون مدنی به دادگاه مراجعه و تقاضای طلاق کند.

عسر و حرج زمانی است که زن مورد ضرب و شتم شدید از سوی زوج واقع شده یا اینکه سوءرفتار مستمر زوج عرفا با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد یا اینکه اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر یا مشروبات الکلی بوده و ادامه زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد. در این حالت زوجه می‌تواند طبق ماده ۱۱۲ قانون مدنی به دادگاه مراجعه و تقاضای طلاق کند. چنانچه عسر و حرج زوجه مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه می‌تواند زوج را اجبار به طلاق کند و در صورتی که اجبار میسر نباشد، زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود.

بنابراین عسر و حرجی که موجب خوف بوده و طلاق را برای زوجه ممکن می‌سازد، عبارت است از به‌وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن برای وی مشکل باشد. در این حالت زوجه می‌تواند طبق ماده ۱۱۳ قانون مدنی وارد عمل شود، ضمنا اجرای قانون فوق شرایط دارد که باید در هنگام طلاق حاکم باشد. یکی از این شرایط این است که عسر و حرج فعلیت داشته باشد، به این معنا که علتی که زندگی زناشویی را تلخ و دشوار ساخته و برای زن مشقتی ناگوار ایجاد کرده است، باید در هنگام دعوی طلاق و صدور حکم موجود باشد.

شرط دیگر این است که عسر و حرج باید توسط زن قابل اثبات باشد. به عبارت دیگر زن در اثبات عسر و حرج خود مدعی است و باید تمام ارکان آن را در دادگاه ثابت کند، مثلا زن ادعا می‌کند مرد از انجام تکالیف زناشویی یا اداره خانواده خود خوداری می‌کند و کاهلی و بی‌مبالاتی را به مرد نسبت می‌دهد.

در چنین مواردی چون به طور معمول امر منفی مستند قرار می‌گیرد، ممکن است ادعا شود که مدعی انجام تکالیف باید دلیل بیاورد و اصل عدم، زن را از اقامه دلیل بی‌نیاز می‌کند که این ادعا با ظاهر و طبیعت زناشویی منافات داشته و نیاز به اثبات دارد. در مواردی که عسر و حرج زوجه برای دادگاه ثابت شود صدور حکم طلاق و اجبار زوج به طلاق الزاما مشروط به پرداخت مال یا گذشت از مهریه توسط زوجه است. اما جهت نوع طلاق (خلع) بهتر است زوجه قسمتی از مهریه خویش را بذل کند و البته معمولا هرچه بذل مهریه بیشتر صورت گیرد قرینه‌ای برای عسر و حرج بیشتر زن تلقی می‌شود.

ترک زندگی توسط شوهر حداقل به مدت ۶ ماه متوالی یا ۹ ماه متناوب بدون عذر موجه؛ اعتیاد شوهر به مواد مخدر یا ابتلای او به مشروبات الکلی و امتناع زوج از ترک آنها یا عدم امکان الزام شوهر به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است، محکومیت قطعی شوهر به حبس پنج سال یا بیشتر و ضرب و جرح یا فحاشی یا هرگونه سوء رفتار مستمر زوج که عرفا با توجه به وضعیت زن قابل تحمل نباشد، از مصادیق عسر و حرج است.