ارتباط عیوب غیر منصوصه در مواد قانونی با فسخ نکاح
ارتباط عیوب غیر منصوصه در مواد قانونی با فسخ نکاح
ارتباط عیوب غیر منصوصه در مواد قانونی با فسخ نکاح
پرسش:عیوب غیرمنصوصه‌ای از قبیل بیماری‌های هپاتیت، ایدز، صرع، ام.اس و غیره که در مقررات مواد 1122 و 1123 قانون مدنی از عوامل فسخ نکاح محسوب نگردیده‌اند چه حکمی دارند؟ آیا عقد نکاح به علت ابتلای یکی از زوجین حین عقد به این بیماری‌ها قابل فسخ است؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (1) : نظر اکثریت قضات دادگستری شهرستان اراک صحیح به نظر می‌رسد زیرا گرچه بیماری‌های مذکور از مصادیق مواد 1122 و 1123 قانون مدنی نبوده و از جهات فسخ به استناد مواد مرقوم نیست ولیکن در صورت تصریح شرط سلامت، از جمله شروط ضمن‌العقد خواهد بود. مضافاً این‌که می‌تواند از موارد عسر و حرج و درخواست طلاق در دادگاه تشخیص داده شود. ضمن این‌که به نظر می‌رسد که امر ازدواج مقدمتاً و متبانیاً بر صحت و سلامت زوجین استوار خواهد بود. نشست قضایی (2) : مطابق ماده 1128 قانون مدنی هرگاه در یکی از طرفین صفت خاصی شرط شده باشد و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد وصف مقصود بوده برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود؛ خواه وصف مذکور در عقد تصریح شده یا عقد متبایناً بر آن واقع شده باشد. نظر به این‌که صفت سلامتی طرفین از بیماری¬هایی چون ایدز و ام اس و امثال آن از جمله اوصافی است که بنای متعاقدین بر آن واقع شده است؛ لذا چنان‌چه بعد از عقد نکاح معلوم شود یکی از طرفین حین عقد مبتلا به بیماری¬های مذکور بوده طرف دیگر حق فسخ نخواهد داشت.
نظر اکثریت
عقد نکاح صرفاً به علت عیوب مصرح در مواد 1122 و 1123 قانون مدنی، قابل فسخ است و موارد مذکور در سؤال از عوامل فسخ نکاح محسوب نمی‌شود. - دلایل: با توجه به این‌که عیوب موجد حق فسخ نکاح برای زوجین در فقه امامیه و نظریات مشهور فقها منحصر به موارد منصوص در مواد 1121 و 1122 قانون مدنی است و با توجه به حاکمیت قاعده «لزوم» و استفتائات متعددی که از مراجع عظام تقلید نیز صورت گرفته است، حتی چنان‌چه عوارض و آثار بیماری‌های مورد سؤال شدیدتر از موارد مذکور در قانون باشد، نمی‌توان با توسعه دامنه عیوب قائل بر ایجاد حق فسخ نکاح در عیوب مورد پرسش شد. مضافاً این‌که ماده 1122 قانون مدنی در تاریخ 14/8/1370 مورد اصلاح و بازنگری قرار گرفته و چنان‌چه نظر قانونگذار فسخ عقد نکاح به علت عیوب مورد سؤال بود، این موارد را در اصلاح و بازنگری قانون مدنظر قرار می‌داد. البته چنان‌چه در عقد نکاح شرط سلامت گذاشته شده است و پس از عقد ابتلا به یکی از بیماری‌ها اثبات گردد، در این‌صورت طرف دیگر، قادر به فسخ نکاح با اعمال خیار شرط خواهد بود و چنان‌چه زوج دارای یکی از بیماری‌ها باشد، زوجه می‌تواند وفق ماده 1130 قانون مدنی به علت عسر و حرج تقاضای طلاق نماید.
نظر اقلیت
بیماری‌های مصرح در سؤال از عیوب مستحدث و جدید می‌باشند و به این جهت در نظریات مشهور فقها و مقررات مواد 1122 و 1123 قانون مدنی مدنظر قرار نگرفته‌اند. نظر به این‌که دوام عقد با فرض ابتلای یکی از زوجین به این بیماری‌ها برای طرف دیگر نیز مضر می‌باشد و عرف نیز آن را نمی‌پذیرد و با توجه به قاعده لاضرر، می‌توان با استفاده از قیاس اولویت قائل به ایجاد حق فسخ نکاح برای طرف دیگر، در صورت وجود عیوب مورد پرسش در طرف مقابل بود.
منبع : دادفران داداندیشمطالب مرتبط
قانون آئین دادرسی مدنی مصوب 1379
گروه وکلای داداندیش
