وصیت تملیکی به صورت عادی ، فاقد شرایط و به نفع یکی از وراث (نظریه مشورتی)
مادامی که حکم قطعی بر تنفیذ وصیت نامه تملیکی عادی صادر نشده باشد؛ اعم از این که تا ثلث ترکه باشد یا بیش از آن ، دادگاه رسیدگی‌کننده به دعوای تقسیم نمی‌تواند در دعوای تقسیم ترکه به آن ترتیب اثر دهد
شماره نظریه : 7/99/1119
شماره پرونده : 99-8-1119 ح
تاریخ نظریه : 1399/10/14
استعلام :
شخصی وصیت تملیکی را به صورت عادی فاقد شرایط مندرج در مواد 277 تا 279 قانون امور حسبی مصوب 1319 و به نفع یکی از وراث انجام داده است. بعد از فوت دیگر وراث دعوای تقسیم ترکه مطرح کرده‌اند و در جلسه اول رسیدگی یکی از وارث وصیت‌نامه مورد اشاره را که به نفع خودش می‌باشد، ارائه و در دفاع تقاضا کرده که موصی‌به از ترکه خارج شود: 1- اگر وصیت‌نامه عادی مورد اشاره تا ثلث اموال باشد، برای اعتبار و پذیرش آن در دادگاه و کسر موصی به از ترکه، آیا صرف احراز صحت و اصالت وصیت‌نامه توسط دادگاه کافی است (ماده 291 قانون امور حسبی) یا این‌که مستلزم تنفیذ ورثه است و باید حکمی دایر بر تنفیذ وصیت‌نامه ارائه شود؟ به عبارت دیگر، آیا دعوای تنفیذ وصیت نامه صرفاً در خصوص وصیت به بیش از ثلث اموال مسموع است (ماده 843 قانون مدنی) و در خصوص وصیت تا ثلث اموال نیازی به حکم تنفیذ ندارد و احراز صحت وصیت برای اعتبار آن کافی است؟ 2- اگر وصیت مورد اشاره بیش از ثلث اموال باشد و در جلسه اول از طرف یکی از خواندگان ارائه شود، آیا نسبت به موضوع تقسیم ترکه باید قرار توقف رسیدگی صادر شود تا ذی نفع وصیت در پرونده‌ای جداگانه دعوای تنفیذ وصیت‌نامه را مطرح و نتیجه آن را متعاقباً جهت درج در پرونده تقسیم ترکه ارائه کند و به ادامه به تقسیم ترکه رسیدگی شود یا دادگاه باید بدون در نظر گرفتن وصیت نامه به این علت که حکمی دایر بر تنفیذ آن ارائه نشده است، راجع به تقسیم ترکه اتخاذ تصمیم کند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
1 و 2- مادامی که حکم قطعی بر تنفیذ وصیت نامه تملیکی عادی صادر نشده باشد؛ اعم از این که تا ثلث ترکه باشد یا بیش از آن ، دادگاه رسیدگی‌کننده به دعوای تقسیم نمی‌تواند در دعوای تقسیم ترکه به آن ترتیب اثر دهد. دیگر این که برابر ذیل ماده 291 قانون امور حسبی مصوب 1319 اشخاص ذی نفع در ترکه به صحت وصیت اقرار کنند. بدیهی است در صورتی که خوانده ذی نفع وصیت برابر مقررات دعوای تنفیذ وصیت نامه را به عنوان دعوای متقابل طرح کند، دادگاه وفق مقررات دعوای تقسیم ترکه و تنفیذ وصیت نامه رسیدگی می‌کند.
منبع : اداره کل حقوقی قوه قضاییهمطالب مرتبط
قانون امور حسبی مصوب 1319,04,02
چند نکته راجع به انتقال منافع مورد اجاره به غیر
وصیت نامه چیست ؟ سیر تا پیاز نوشتن وصیت نامه را فرا بگیرید
احداث بنا در زمین غصب شده و آثار آن
رأی وحدت رویه 54 ـ 1351 10 13 هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور
درخواست فروش ملک غیرقابل افراز با فرض وصیت منافع به مدت معین توسط وراث
نگاهی به مقررات قانونی پیرامون حضانت طفل
درخواست تخلیه در قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1356 توسط یکی از مالکین مشاعی
گروه وکلای داداندیش
