رسیدگی به تعارض در اسناد مالکیت
رسیدگی به تعارض در اسناد مالکیت چه به صورت کلی و چه به صورت جزئی، چه اختلاف در اصل ملک و چه اختلاف در حدود و حقوق ارتفاقی در صلاحیت هیات نظارت اداره ثبت است
مرجع صالح
وفق بند 5 ماده 25 قانون ثبت اسناد و املاک، رسیدگی به تعارض در اسناد مالکیت کلاً یا بعضاً خواه نسبت به اصل ملک خواه نسبت به حدود و حقوق ارتفاقی آن با هیأت نظارت است.
سند معارض
سند مالکیت ثبت مؤخر، تا زمانی که حکم نهایی از دادگاه به صحت آن صادر نشده باشد نسبت بهمورد تعارض سند معارض تلقی می شود.
تکلیف ادارات ثبت
۱- ادارات ثبت مکلفند بهمحض اطلاع از صدور اسناد معارض، وجود سند مالکیت معارض (ثبت مؤخر) و همچنین سند مالکیت ثبت مقدم را به دفاتر اسناد رسمی حوزه مربوط کتباً ابلاغ نمایند و گزارش امر را جهت اتخاذ تصمیم به هیأت نظارت ارسال دارند.
۲- در صورتی که هیأت نظارت یا شورای عالی ثبت، در تجدید رسیدگی، وقوع تعارض را محرز بداند ثبت محل مراتب را کتباً به دارنده سند مالکیت معارض (ثبت مؤخر) طبق قانون آئین دادرسی مدنی ابلاغ می نماید.
تکلیف دارنده سند مالکیت معارض
دارنده سند مالکیت معارض برای اثبات حقانیت خود، با اخطاری که طبق مقررات آیین دادرسی مدنی، به او ابلاغ شده است در مدت دو ماه از تاریخ ابلاغ باید در دادگاه محل وقوع ملک طرح دعوا کند و گواهی آن را به اداره ثبت محل تسلیم و رسید اخذ نماید.
ضمانت اجرای عدم طرح دعوا توسط دارنده سند مالکیت معارض
در صورتی که دارنده سند مالکیت معارض در مهلت مقرر دو ماه، طرح دعوا نکند و گواهی آن را به اداره ثبت ارائه ندهد، دارنده سند مالکیت مقدم با ارائه گواهی عدم طرح دعوی که از مراجع صالح دریافت کرده، و تقدیم آن به اداره ثبت، اداره ثبت بطلان سند مالکیت معارض را نسبت به مورد تعارض در ستون ملاحظات ثبت ملک قید و مراتب را به دارنده سند مزبور و دفاتر رسمی اعلام خواهد نمود.
رویه قضایی
براساس دادنامه شعبه 9 دادگاه عمومی حقوقی شهریار به ریاست جناب منتظری « در خصوص دادخواست ش. با مدیریت آقای ح.ب. وکالت آقای و.س. به طرفیت ح.ع. و اداره ثبت اسناد و املاک شهریار و م.ع. و م.ر. به تقاضای ابطال هشتاد متر از سند مالکیت پلاک 3201/45 و اسناد انتقالی مربوطه دادگاه با بررسی اوراق و محتویات پرونده با توجه به اینکه حسب مفاد نظریه کارشناس که مصون از ایراد و اعتراض باقیمانده است مقدار 80 متر از پلاک ثبتی 634 فرعی از 45 اصلی (ملک خواهان) طی سند صادره از طریق هیئت موضوع مواد 147 و 148 قانون ثبت به پلاک ثبتی .. فرعی از .. اصلی کسر گردیده که با وصف مذکور فی مابین در پلاک تعارض در اسناد مالکیت به وجود آمده که با عنایت به بند 5 ماده 25 قانون ثبت رسیدگی این دادگاه فرع بر اعلام تعارض از جانب هیئت نظارت بر ثبت استان می باشد فلذا با توجه به مراتب دعوی مطروحه به کیفیت حاضر قابلیت استماع در محکمه را نداشته دادگاه به استناد ماده 2 قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم استماع دعوی مطروحه را صادر و اعلام می دارد. رأی صادره ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم محترم تجدیدنظر استان تهران می باشد.»
این رای براساس دادنامه قطعی 9309970223300469 مورخ 1393/04/09 شعبه 33 دادگاه تجدید نظر استان تهران تائید شده است.
براساس رای شعبه 180 دادگاه عمومی حقوقی تهران « در خصوص دعوی خواهان ها م. ب. و ج.ح. به طرفیت خوانده ش.ح. به خواسته صدور حکم خلع ید خوانده ازملک پلاک ثبتی 7318 الی 7321 فرعی از 2 اصلی قطعات 10-11-12-13 مجزی شده از 1219 واقع در بخش 12 تهران و قلع وقمع بنای احداثی با احتساب کلیه خسارات دادرسی به استناد فتوکپی سند مالکیت - نظریه کارشناسان رسمی دادگستری با توجه به استعلام ثبتی به شماره 46285 مورخ 24/10/91 که حکایت از مالکیت خواهان ها بر رقبه مورد ترافع داشته و با توجه به ارجاع امر به کارشناسان رسمی دادگستری و هیئت سه نفره و تشخیص تصرف ملک خواهان ها توسط خوانده و نظریه تأمین دلیل مستند دعوی نظر به اینکه در دعوی خلع ید مالکت خواهان ها محزگردیده است و تصرف عدوانی از زمان تقدیم دادخواست و مطلع بودن خوانده از تصرفات خود محرز می باشد لذا نظر به اینکه اعتراضی که باعث خدشه به اساس نظریه کارشناسان بدوی و هیئت مزبور باشد ارائه ننموده است و نظریات مزبور مطابقت با اوضاع واحوال دارد لذا دادگاه ضمن پذیرش دعوی خواهان ها مستنداً به مواد 308-311-313 قانون مدنی و مواد 198-515-519 قانون آیین دادرسی مدنی حکم به خلع ید ازملک خواهان طبق نظریه هیئت سه نفره کارشناسان رسمی دادگستری به میزان 77/53 مترمربع ازملک خواهان و قلع وقمع بنای احداثی واقع در آن و پرداخت هزینه دادرسی طبق تعرفه رسمی در حق خواهان ها صادر و اعلام می گردد رأی صادره حضوری و ظرف مهلت 20 روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم تجدیدنظر مرکز استان تهران می باشد.»
این رای مورد تجدید نظر خواهی قرار گرفته که شعبه 59 دادگاه تجدید نظر استان تهران طی دادنامه شماره 9309970270400687 مورخ 1393/05/29 با صالح دانستن هیات نظارت در رسیدگی به اسناد مالکیت معارض چنین رای صادر نموده است « در خصوص تجدیدنظرخواهی آقای ش.ح. با وکالت آقای ه.پ. و خانم الف.ب. علیه آقایان ج.ح. و م.ب. از دادنامه شماره 914 مورخ 30/7/92 شعبه 180 دادگاه عمومی حقوقی تهران که به موجب آن حکم به محکومیت تجدیدنظرخواه نسبت به خلع ید از ساختمان واقع در پلاک ثبتی 7318 الی 7321 از 2 اصلی قطعات 10-11-12-13 مجزی شده از 1219 بخش 12 تهران به میزان 77/53 مترمربع و قلع وقمع بنای احداثی مطابق نظر هیئت کارشناسان صادر گردیده است با دقت در محتویات پرونده و مطابق نظریه تکمیلی شماره 93032-14/5/93 هیئت کارشناسان پیاده سازی پلاک های محدوده ملک مورد ترافع حاکی از آن است که 77/53 مترمربع از ملک تجدیدنظر خواندگان در محدوده تصرفات ملک تجدیدنظرخواه می باشد اما تفاضل تصرفات تجدیدنظرخواه با مساحت اعلامی در سند ایشان 77/53 مترمربع نمی باشد که این امر می تواند ناشی از جابه جایی املاک در مرحله پیاده سازی در محل و یا تعارض اسناد مالکیت پلاک های مورد ترافع باشد که بر این اساس و با توجه به وجود تعارض در اسناد صادرشده برای طرفین به نظر می رسد ابتدا می بایست مطابق بندهای 4 و 5 ماده 25 قانون ثبت اسناد و املاک هیئت نظارت راجع به تعارض اسناد مزبور رسیدگی و اظهارنظر نماید و طبعاً پیش از رسیدگی و صدور رأی هیئت نظارت دعوای طرح شده تجدیدنظر خواندگان قابلیت استماع ندارد بنابراین تجدیدنظرخواهی از این حیث موجه تشخیص به استناد مواد 2 و 348 و 358 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی با نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته قرار رد دعوای طرح شده تجدیدنظر خواندگان در مرحله بدوی صادر و اعلام می نماید این رأی قطعی است.» / آرا از سایت پژوهشگاه قوه قضائیه
نویسنده : محسن رفعتی - وکیل متخصص ملکی و ثبتی
مطالب مرتبط
آیین‌نامه قانون افراز و فروش املاک مشاع
نگاه قانون به اسناد مالکیت معارض
لایحه قانونی راجع به اشتباهات ثبتی و اسناد مالکیت معارض و اراضی مجاور معابر عمومی
قانون اصلاح قانون ثبت اسنادواملاک و قانون اشتباهات ثبتی و اسناد معارض
گروه وکلای داداندیش
