همه چیز در مورد قانون مالیات بر خانه های خالی
براساس قانون مالیات بر خانه های خالی، مالکان و سرپرستان خانوار، موظفند اطلاعات املاک تحت تملک و اقامتگاه اصلی خانوار را (یک واحد ملکی یا استیجاری یا رایگان)در سامانه املاک و اسکان ثبت نمایند
چه املاکی مشمول مالیات بر خانه های خالی می شوند
به موجب ماده 54 مکرر اصلاحی قانون مالیات های مستقیم مصوب 1399/09/05مجلس شورای اسلامی برای اینکه ملکی مشمول این قانون شود شرایط زیر لازم است :
1- واحد خالی مسکونی باشد، بنابراین واحد های تجاری و اداری مشمول این مالیات نیستند.
2- واحد مسکونی در شهر های بالای یکصد هزار نفر جمعیت قرار داشته باشد.
نکته - واحدهای مسکونی واقع در شهرهای زیر یکصد هزار نفر جمعیت و روستاهای کشور که مالک و بهره بردار آنها هر یک جداگانه در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت نشده باشد در حکم خانه خالی تلقی شده و صرفاً مشمول جریمه‌ای معادل بیست درصد(۲۰%) مالیات سال اول (6 برابر اجاره ماهیانه) موضوع قانون مالیات بر خانه های خالی خواهد شد؛ بنابراین واحد های مسکونی واقع در شهر های زیر یکصد هزار نفر جمعیت و روستاهای کشور هم موظف به ثبت در سامانه ملی املاک و اسکان هستند.
3- واحد مسکونی در هر سال مالیاتی در مجموع بیش از ۱۲۰ روز ساکن یا کاربر نداشته باشد.
4- واحد مسکونی توسط سامانه املاک و اسکان کشور به عنوان خانه خالی شناسایی شده باشد.
مدت زمان خالی بودن واحد مسکونی جهت شمولیت قانون
بسته به اینکه واحد مسکونی نوساز باشد یا خیر، با توجه به مدت زمانی ذیل مشمول مالیات بر خانه های خالی می گردد:
1- واحد هایی که نوساز نیستند نباید بیش از 120 روز خالی بمانند. در صورت تغییر مالکیت به صورت رسمی، مهلت ۱۲۰ روزه مذکور برای مالک جدید جاری است.
2- واحدهای نوساز نباید بیش از دوازده ماه از زمان صدورگواهی اتمام عملیات ساختمانی، خالی بمانند
3- واحدهای نوساز در طرح(پروژه)های انبوه‌سازی نباید بیش ازهجده ماه از زمان صدورگواهی اتمام عملیات ساختمانی، خالی بمانند.
نکته - مالیات بر خانه های خالی تا زمانی که تعداد واحد مسکونی موجود در شهرهای بالای یکصدهزار نفر جمعیت به استناد مرکز آمار ایران به یک ممیز بیست و پنج صدم (۱/۲۵) برابر تعداد خانوارهای ساکن در این شهرها برسد، قابل اجراء است.
سامانه ملی املاک و اسکان
1- وزارت راه و شهرسازی موظف است سامانه ای با عنوان سامانه ملی املاک و اسکان راه اندازی و اجرا نماید.
2- سامانه معاملات املاک باید به گونه‌ای طراحی شود که قابلیت ارزش‌گذاری واحدهای مسکونی به قیمت‌های روز منطقه (موضوع ماده 64 قانون مالیات های مستقیم) یا ارزش اجاری موضوع ماده 54 قانون مالیات های مستقیم، امکان ثبت درخواست متقاضی خرید یا اجاره املاک عرضه شده در آن و ثبت تحقق یا عدم تحقق معامله را داشته باشد.
3- وزیر راه و شهرسازی مکلف است ظرف حداکثر سه ماه پس از لازم‌الاجراء شدن قانون مالیات بر خانه های خالی ضمن تدوین و ابلاغ دستورالعمل نحوه ثبت اطلاعات، امکان اظهار رایگان اطلاعات مربوط به املاک تحت تملک و محل اقامت یا بهره برداری اشخاص حقیقی و حقوقی از جمله اشخاص موضوع ماده (۲۹) قانون برنامه ششم توسعه را در سامانه ملی املاک و اسکان کشور در تمام مناطق کشور فراهم کند.
4- سامانه باید به گونه‌ای طراحی شود که مالک بتواند ادعای مستأجر مبنی بر داشتن یا نداشتن اقامتگاه اصلی را راستی آزمایی نماید، در غیر این صورت مسؤولیتی متوجه موجر نخواهد بود.
تکلیف اشخاص به ثبت املاک مسکونی خود در سامانه ملی املاک و اسکان
1- مالکان واحدهای مسکونی تمام مناطق کشور اعم از شهری و روستایی موظفند اطلاعات املاک تحت تملک خود را با تعیین نوع بهره برداری، حداکثر ظرف مدت دوماه پس از انتشار دستورالعمل مربوطه، در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت کنند.
2- سرپرستان خانوارهای تک‌نفره و بیشتر مکلفند اقامتگاه اصلی خانوار را (یک واحد ملکی یا استیجاری یا رایگان) حداکثر ظرف مدت دوماه پس از انتشار دستورالعمل مذکور در بند 1، در سامانه املاک و اسکان کشور ثبت نمایند.
خانه های خالی معاف از مالیات
موارد زیر از شمول مالیات بر خانه های خالی معاف هستند، به شرطی که در سامانه املاک و اسکان ثبت شوند :
1- اقامتگاه اصلی خانوار
2- علاوه بر اقامتگاه اصلی، هر خانوار می‌تواند یکی از واحدهای تحت تملک خود را در شهری غیر از شهر محل اقامتگاه اصلی، به عنوان اقامتگاه فرعی ثبت نماید، در این صورت واحد مزبور مشمول مالیات بر خانه های خالی نمی شود.
3- در صورتی که اقامتگاه اصلی خانوار، تحت تملک یکی از اعضای خانوار باشد، خانوار مذکور می تواند حداکثر یک واحد دیگر از واحدهای تحت تملک خود را در همان شهر محل اقامتگاه اصلی به عنوان اقامتگاه فرعی ثبت نماید، در این صورت واحد مزبور مشمول مالیات بر خانه های خالی نمی شود.
4- دانشجویان، طلاب، دانش‌آموزان، شاغلان و مبتلایان به بیماری‌های خاص درصورت اقامت در شهری غیر از اقامتگاه اصلی و فرعی خانوار، تنها با ارائه اسناد مثبته ازجمله گواهی پرداخت حق بیمه برای شاغلان و گواهی اشتغال به تحصیل، امکان ثبت یک واحد مسکونی دیگر جهت معافیت از مالیات از خانه های خالی را دارند.
5- واحد مسکونی محل اشتغال صاحبان صنوف، مشاغل از جمله گردشگری و زیارتی، مؤسسات یا شرکتهای فعال که مجوز از دستگاه مربوطه دارند و ممنوعیتی برای فعالیت در واحدهای مسکونی ندارند، به شرط ثبت اطلاعات در سامانه املاک و اسکان کشور و در صورت اطلاع سازمان امور مالیاتی کشور و سازمان تأمین اجتماعی، از مالیات موضوع قانون مالیات از خانه های خالی معاف هستند.
6- واحدهای مسکونی واقع در شهرهای زیر یکصد هزار نفر جمعیت و روستاهای کشور به شرط ثبت در سامانه ملی املاک و اسکان مشمول مالیات بر خانه های خالی نیستند.
7- واحدهای مسکونی موقوفه که براساس استعلام از سازمان اوقاف و امور خیریه امکان اجاره آنها حسب وقف‌نامه وجود ندارد، مشمول مالیات بر خانه های خالی نخواهند بود.
ضمانت اجرای عدم ثبت واحدهای مسکونی در سامانه ملی املاک و اسکان
1- واحدهای مسکونی واقع در شهرهای بالای یکصد هزارنفر جمعیت که مالک و بهره بردار آنها هر یک جداگانه درسامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت نشده باشد، در حکم خانه خالی محسوب و مشمول مالیات مربوطه می‌شوند.
2- واحدهای مسکونی واقع در شهرهای زیر یکصد هزار نفر جمعیت و روستاهای کشور که مالک و بهره‌بردار آنها هر یک جداگانه در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت نشده باشد در حکم خانه خالی تلقی شده و مشمول جریمه‌ای معادل بیست درصد(۲۰%) مالیات سال اول موضوع قانون مالیات بر خانه های خالی خواهد شد.
3- مالکان واحدهای مسکونی مکلفند اقامت اعلام شده توسط خود یا بهره برداران واحد مسکونی در سامانه مذکور را تأیید کنند؛ درغیر اینصورت، واحدهای مذکور در حکم خانه خالی تلقی شده وحسب مورد مشمول مالیات قانون خانه های خالی یا جریمه معادل بیست درصد(۲۰%) مالیات سال اول موضوع قانون مالیات بر خانه های خالی خواهد شد.
4- در صورت احراز تخلف مالک به نحوی که منجر به عدم تشخیص یا تشخیص غلط خانه خالی گردد، مالک علاوه بر پرداخت مالیات مندرج در قانون مالیات بر خانه های خالی، مشمول جریمه‌ای معادل مالیات متعلقه می‌شود.
5- در صورتی که مالک بخواهد واحد مسکونی خود را به فردی که اقامتگاه اصلی دیگری در سامانه برای او تعریف شده است اجاره دهد، واحد مسکونی وی در حکم خانه خالی تلقی شده و حسب مورد مشمول مالیات قانون خانه های خالی یا جریمه معادل بیست درصد(۲۰%) مالیات سال اول موضوع قانون مالیات بر خانه های خالی خواهد شد.
6- کلیه اشخاص مشمول مالیات بر خانه های خالی مکلفند حداکثر ظرف مدت یک ماه پس از هرگونه تغییر در محل اقامت یا خرید و فروش واحد تحت تملک خود، اطلاعات جدید را در سامانه املاک و اسکان کشور ثبت نمایند، در غیر این صورت به ازای هر ماه تأخیر، واحد مسکونی جدید، مشمول جریمه‌ای معادل مالیات سال اول قانون مالیات بر خانه های خالی می‌شوند.
7- پس از پایان مهلت خوداظهاری، دستگاههای اجرائی مکلفند خدمات خود از قبیل افتتاح حساب بانکی و صدور دسته چک، خدمات ناشی از اعمال سیاست‌های حمایتی، یارانه ای و کمک معیشتی، تعویض پلاک خودرو، فروش انشعاب آب، برق، تلفن و گاز طبیعی، ارسال اسناد و مدارک مانند گواهینامه رانندگی، گذرنامه، مدارک خودرو، اخطاریه، ابلاغیه، ثبت‌نام مدارس در منطقه محل اقامت، استحقاق دریافت خوابگاه دانشجویی و امثال آن را صرفاً با اخذ کد ملی و بر اساس کد پستی یا شرح نشانی یکتای درج‌شده مربوط به اقامتگاه اصلی آنان در سامانه املاک و اسکان کشور ارائه کنند.
8- حداکثر ظرف مدت شش‌ماه پس از لازم‌الاجراء شدن این تبصره، کلیه ارائه دهندگان خدمات عمومی از قبیل آب و فاضلاب، برق، گاز و تلفن مکلفند قبوض مصرفی را بر اساس اطلاعات مندرج در سامانه املاک و اسکان کشور، مطابق با کدپستی یا نشانی یکتا و به نام مالک یا بهره بردار صادر نمایند.
9- وزارت نیرو مکلف است تعرفه برق شمارشگر(کنتور)هایی که ساکنان آنها در سامانه املاک و اسکان کشور، خوداظهاری نکرده‌اند را با بالاترین پلکان قیمتی محاسبه نماید.
نکته مهم - در صورت عدم اعلام بهره‌بردار یا ساکن ( نه مالک )، مالک می تواند با ارائه اسناد مثبته از شمول مالیات بر خانه های خالی خارج شود.
میزان مالیات بر خانه های خالی
براساس قانون مالیات بر خانه‌های خالی، ضرایب مالیاتی در این قانون برای خانه‌های خالی مشخص شده است
این ضرایب عبارت است از:
۱- مالیات سال اول ماهانه: ۶ برابر مالیات اجاره
۲- سال دوم ماهانه: ۱۲ برابر مالیات اجاره
۳- مالیات سال سوم ماهانه ۱۸ برابر مالیات اجاره است
نکته : ضرایب مالیاتی برای کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که دارای بیش از ۵ خانه خالی در هر سال باشند نسبت به کل واحدها دو برابر اعمال می شود.
نویسنده : محسن رفعتی، وکیل متخصص دعاوی ملکی
مطالب مرتبط
رای شماره 167-168 هیات عمومی دیوان عدالت اداری
ابطال بند 7 ماده 4 صدور پروانه ساختمانی
ماجرای بگیر و نگیر پول در مسکن مهر پردیس
آغاز شناسایی خانه‌های خالی توسط سامانه املاک، اطلاعات تکمیلی در اختیار اداره مالیات قرار می گیرد
گروه وکلای داداندیش
