حکم صادره از دادگاه تجدید نظر صرفا اگر راجع به اصل وقفیت باشد قابل فرجام خواهی است

خواسته الزام به تنظیم سند رسمی اعیانی احداثی در موقوفه و ابطال سند اجاره عرصه چون مربوط به اصل وقفیت نیست و طرفین مدعی وقفیت اعیان یا مالکیت عرصه نیستند بنابراین حکم صادره از دادگاه تجدید نظر استان در این خصوص قابلیت فرجام خواهی ندارد

شماره دادنامه : 9509970909100281
تاریخ دادنامه :1395/05/27
قاضی : حسن غفار پور ,رسول شاملو

خلاصه جریان پرونده

در تاریخ 1393/12/4 آقای م. خ. فرزند ع. دادخواستی بطرفیت 1- آقای ح. ص. فرزند ح. 2- موقوفه مرحوم حاج ب.ح. 3- متولیان موقوفه آقایان ف.ز. 4- ورثه مرحوم م. ص.ع.الف. بنامهای الف. و ح. و ح. و علی 5- ع.م. ر. 6 - سازمان اوقاف و امور خیریه قم و بخواسته 1- الزام به انجام تعهد ، اثبات مالکیت اعیانی طبقه فوقانی همکف یکواحد آپارتمانی با عرصه موقوفه و صدور حکم بر ابطال قرار داد اجاره (ف. ) نسبت به ثلث عرصه - الزام به تنظیم سند رسمی اجاره نسبت به ثلث عرصه و الزام به تنظیم سند اعیانی هر کدام مقوم به پنجاه و یک میلیون ریال با احتساب هزینه دادرسی باستناد مدارک پیوست پرونده تسلیم دادگستری قم نموده که به شعبه دوازدهم دادگاه عمومی ارجاع و چنین توضیح داده است که در تاریخ 1387/5/20 یکواحد آپارتمان از قطعه زمین پلاک 87 مجزا شده از پلاک ثبتی... بخش دو قم بمساحت حدود یکصد متر مربع از خوانده ردیف اول طبق قرار داد عادی خریداری نموده از آنجا که عرصه موقوفه بوده خوانده اول طبق اجاره نامه مورخ 85/10/27 زمین پلاک مزبور را از موجرین اجاره نموده و ساختمان در سه طبقه توسط مورث خواندگان بنام ع.الف. ساخته شده - خوانده اول متعهد شده سند رسمی اعیانی بنام اینجانب بگیرد لکن استنکاف دارد اخیراً خوانده ردیف اول طبقه هم کف (مغازه ) و طبقه فوقانی واحد اینجانب را به خوانده ردیف 5 ( ع.م. ر. ) فروخته و سند اجاره تنظیم نموده چون خوانده ردیف اول متعهد شده سند رسمی اعیانی طبقه فوق را بنام اینجانب نماید و نکرده با تقدیم این دادخواست صدور حکم بشرح ستون خواسته را مورد درخواست قرار داده است -دادگاه مرجوع الیه متداعیین را برای رسیدگی دعوت نموده در اولین جلسه رسیدگی مورخ 1394/1/31 بعلت عدم اطلاع وقت رسیدگی به موقوفه که دارای شخصیت حقوقی مستقل است موجبات رسیدگی فراهم نبوده و بروز 1394/3/2 موکول گردیده است سپس در این جلسه اظهارات خوانده ردیف اول ح. ص. و ع.م. ر. نوشته شده در قسمتی گفته استکه از وقتی اجاره کرده ام هنوز مدت اجاره نگذشته است نامبرده اخیر لایحه ای نیز ارائه نموده که ماشین شده است و پیوست پرونده گردیده لکن فاقد امضاء یا اثر انگشت ع.م. ر. استکه لایحه از طرف وی نوشته شده ( اوراق 75 و 76 و 77 پرونده ) و همچنین تصویر مصدق اجاره نامه عادی شماره ...- 1392/10/25 را نیز پیوست کرده است ( برگ 79 پرونده ) آنگاه دادگاه در وقت فوق العاده مورخ 1394/2/24 و بشرح دادنامه شماره 9409972513200215-1394/2/25 ( دادنامه فرجام خواسته ) چنین رأی صادر و اعلام کرده است « در خصوص دادخواست م. خ. بطرفیت ح. ص. - موقوفه مرحوم حاج ب.ح.(بتولیت آقایان ف. و ز.) م. ف.م.ز. الف. ، ح. ، ع.و ح. ع.الف. ، ع.م. ر. و سازمان اوقاف و امور خیریه قم بخواسته الزام به انجام تعهد، اثبات مالکیت اعیانی (طبقه فوقانی همکف ) یکواحد آپارتمان با عرصه موقوفه صدور حکم بر ابطال قرار داد اجاره (ف. ) نسبت به ثلث عرصه ، الزام به تنظیم سندرسمی اجاره نسبت به ثلث عرصه و الزام به تنظیم سنداعیانی مزبور و هزینه دادرسی با این توضیح که عرصه ملک مزبور موقوفه و دارای متولی می باشد ملک مزبور ابتدا در اجاره مورث عاملی اللهی ها بوده و پس از فوت مستأجر توسط ورثه و موافقت متولیان به اجاره ص. داده شده و مشارالیه نسبت به احداث اعیانی اقدام کرده و یکطبقه به خواهان واگذار نموده و دو طبقه دیگر به ر. و اخیراً تمام عرصه به اجاره ر. داده شده است با عنایت به محتویات پرونده از جمله بیعنامه مورخ 1387/5/20 بین خواهان و ص. و اجاره نامه عرصه 92/10/5 بین متولیان و ر. و نظر باینکه بیع اعیانی حسب لایحه ارسالی متولی بلااشکال اعلام شده است و بیع مزبور موجب مالکیت بر عرصه نمی شود و موقوفه از وقفیت خارج نمی گردد و نظر به اظهارات و لوایح طرفین و اعلام آمادگی متولیان موقوفه به تنظیم سند اجاره و نظر به اینکه مالکیت اعیانی موجب می شود مالک به تناسب سهام مالکیت در اعیانی قائم مقام مستأجر عرصه شود و با عنایت به اینکه اعیانی فاقد سند رسمی و صورتمجلس تفکیکی است و تنظیم سند رسمی اعیانی فرع بر مالکیت رسمی بایع می باشد لذا دادگاه ضمن احراز رابطه معاملی و مالکیت اعیانی طبقه فوقانی همکف خواهان به استناد مواد 198 قانون آئین دادرسی مدنی و 104 مکرر آئین نامه قانون ثبت املاک و 4 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب 63 با الحاقات بعدی و 68 قانون مدنی خواندگان سوم و چهارم ( آقایان ف.و ز. متولیان موقوفه ) را به تنظیم سند رسمی اجاره نسبت به ثلث عرصه موقوفه بنام خواهان ملزم و حکم به ابطال اجاره نامه مورخ 92/10/25 ( بین متولیان و ر. ) نسبت به یک سوم آن صادر می شود و در مورد ایفای تعهد ص. و الزام به تنظیم سند اعیانی به جهت اینکه سند اعیانی به نام وی نیست و خواهان پس از تنظیم اجاره نامه رسمی قادر خواهد بود با مراجعه به دفتر اسناد رسمی اقدام به اخذ سند اعیانی نماید و نظر باینکه دعوی متوجه سایر خواندگان نیست لذا درمورد ص. به استناد ماده 2 قانون صدرالذکر و در مورد سایر خواندگان به استناد ماده 84 قانون فوق به ترتیب قرار عدم استماع دعوی و قرار رد دعوا صادر می شود و در مورد هزینه دادرسی بجهت عدم احراز سببیت بین متولیان موقوفه با تمسک مفهوم ماده 520 قانون آئین دادرسی مدنی قرار رد دعوی صادر می شود رأی حضوری و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در محاکم تجدیدنظر استان قم می باشد »; این دادنامه در تاریخ دهم تیرماه 94 به آقای ع.م. ر. ابلاغ شده و نامبرده در تاریخ هیجدهم مرداد ماه 94 پس از انقضاء موعد تجدیدنظرخواهی و قطعیت مبادرت به فرجام خواهی کرده است دفتر دادگاه تبادل لوایح کرده و پرونده را به دفتر کل دیوانعالی کشور ارسال داشته است رسیدگی در دستور کار این شعبه قرار گرفته است ما حصل فرجامخواهی اینستکه طبق اجاره نامه شماره 6813- 92/10/25 زمین مورد بحث را برای مدت سه سال اجاره کرده و هنوز مدت اجاره باقیست و دادگاه به چه دلیل 3 - 1 از قرار داد اجاره اینجانب را باطل اعلام نموده است و قرار داد اجاره نافی مالکیت اعیان طبقه خریداری شده فرجام خوانده نمی باشد و از آنجا که زمین مذکور موقوفه است و قابل خرید و فروش نمی باشد و صرفاً میتوان در شرایط خاص آنرا اجاره داد و لذا عقد اجاره مورخ 1392/10/25 صحیحاً واقع شده و موجبی برای ابطال آن ارائه نگردیده است استدعای نقض دادنامه را در شعبه همعرض نموده است 0 هیئت شعبه درتاریخ دوازدهم آبان ماه 1394 بشرح دادنامه شماره 9409970909100372 - 1394/8/12 چنین رأی صادر و اعلام کرده است:«خواسته های مطروحه در این پرونده اثبات مالکیت بر اعیانی یک طبقه آپارتمان و الزام به تنظیم رسمی اعیانی و تبعاً ابطال سند اجاره ی شماره ... - 92/10/25 بر ثلث عرصه موقوفه و تنظیم سند رسمی اجاره در این مورد است که هر کدام پنجاه و یک میلیون ریال ارزیابی شده است دادگاه در عین حالی که درمورد الزام به تنظیم سند رسمی اعیانی قرار رد دعوی را صادر نموده است که طبق مستندات مزبور و استدلال دادگاه در صدر دادنامه و تأیید طرفین مالک اعیانی ح. ص. و ید فرجامخوانده متلقی از اوست اداره اوقاف و متولیان موقوفه هم تنظیم سند اجاره را موکول به صدور حکم یا سند رسمی درباره مالکیت اعیانی نموده اند لیکن متولیان راجع به یکصد متر مربع عرصه طبق سند شماره 6813 - 92/10/25 بنام فرجامخواه بمدت سه سال اجاره نامه تنظیم کرده اند با توجه به اینکه اجاره عقد لازم است و مدت آن منقضی نشده و در پرونده هم دلیل و مدرک مثبت اقاله و فسخ و یا انحلال و ابطال آن بنحوی از انحاء مشهود نیست بدواً باید درباره موارد مزبور از طرفین اخذ توضیح به عمل آید و چون تنظیم سند اجاره موکول به انقضاء مدت و یا انحلال سند اجاره ی قبلی به تبع ثبوت قانونی مالکیت به اعیانی باشد لذا ضروری است پس از اخذ توضیح و تحقیق کافی در موارد یاد شده حسب نتیجه حاصله وفق قوانین موضوعه مبادرت به صدور رأی شود و یاد آور می شود که بین دو تصمیم و نظر دادگاه مبنی بر مالکیت اعیانی که ید فرجامخوانده در آن متلقی از ح. ص. و قرار عدم استماع دعوی در مورد وی تعارض موجود است علیهذا دادنامه ی فرجامخواسته از لحاظی که مورد فرجامخواهی واقع شده است به لحاظ نقص رسیدگی و تحقیقات مستنداً به بند 5 ماده 371 قانون آئین دادرسی مدنی نقض و رسیدگی بعدی با لحاظ بندهای الف مواد 401 و 405 همان قانون به دادگاه صادر کننده رأی واگذار می شود »;دادگاه مرجوع الیه پرونده را ثبت مجدد نموده و طرفین را جهت رسیدگی دعوت کرده است - اداره اوقاف و امور خیریه استان قم لایحه فرستاده و بشرح آن تنظیم سند اجاره نسبت بمقدار 33 / 33 متر مربع از یکصد متر قطعه شماره ... از پلاک ثبتی شماره ... اصلی بخش دو قم را پس از پرداخت پذیره انتقال بلا مانع اعلام داشته است -در جلسه رسیدگی معینه برای روز 1394/10/14 آقایان ع.م. ر. و م. خ. احد از فرجام خواهان و فرجام خوانده حضور یافته اند سایرین با ابلاغ وقت رسیدگی حاضر نبوده اند آقای خ. اظهار داشته من در سال 87 اعیانی را خریدم و سند اجاره یک سوم بنام من است - آقای ر. اظهار داشته دو واحد من خریده ام و کل عرصه هم در اجاره من است از متولی استیجار نموده ام خ. واحد خریده است عرصه در اختیار من است چگونه متولی ( آقای ف. ) کل را بمن واگذار کرده بعد مجدد یک سوم به خ. اجاره داده است .دادگاه در پایان این جلسه تصمیمی اتخاذ ننموده تا در روز 94/10/21 در وقت فوق العاده با اعلام ختم رسیدگی بشرح دادنامه شماره 9409972513201127 - 1394/10/22 چنین رأی صادر و اعلام کرده است « در خصوص دادخواست م. خ. بطرفیت ع.م. ر. م.ف.. و محم.ز.بخواسته ابطال اجاره نامه مورخ 92/10/25 ( بین خوانده و متولیان موقوفه ) نسبت به یک سوم آن با توجه به محتویات پرونده و مفاد دادنامه 94/3/25 و مفاد دادنامه شماره 00372 - 94/8/12 شعبه سوم دیوان عالی کشور که در مورد فرجام خواهی ر. نسبت به این بخش از دادنامه ، دادنامه فرجام خواسته به جهت نقص تحقیقات نقض شده است با عنایت به اظهارات اخیر طرفین و نظر باینکه اجاره بین ر. و متولیان موقوفه به مدت سه سال منعقد شده و اجاره عقدی لازم بین طرفین است و مالکیت خواهان بر بخشی از اعیانی عرصه مستأجره ملازمه ای با نقض اجاره ندارد و مالکیت مذکور از موجبات فسخ یا اقاله و یا ابطال اجاره نیست بنابراین با حفظ سایر مواد دادنامه به استناد ماده 197 قانون آئین دادرسی مدنی و 494 و 498 قانون مدنی حکم به بطلان دعوی صادر می شود رأی حضوری و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در محاکم محترم تجدیدنظر استان قم می باشد »; با ابلاغ این دادنامه آقای م. خ. فرزند علی نسبت به تجدیدنظرخواهی کرده است رسیدگی به شعبه هشتم دادگاه تجدیدنظر استان قم ارجاع شده و شعبه مرجوع الیه در تاریخ 1395/2/19 در وقت فوق العاده با استدلالی که بعمل آورده طی دادنامه شماره 9509973518800126 - 1395/2/20 با نقض دادنامه صادره از دادگاه نخستین حکم به بطلان ( ابطال ) اجاره نامه تنظیمی مورخه 92/10/25 فیمابین آقایان ص. و ر. و متولیان موقوفه بمیزان یک سوم ( 3 - 1 ) در پلاک مذکور صادر و اعلام می گردد در سایر موارد در مرحله بدوی اظهار نظر نشده است و در پایان رأی را قابل فرجام در دیوان عالی کشور اعلام داشته است 0 با ابلاغ این به آقایان ح. ص. و ع.م. ر. نامبردگان در فرجه قانونی مبادرت به فرجام خواهی از دادنامه اخیر هر یک جداگانه نموده اند - دفتر دادگاه صادر کننده حکم تبادل لوایح نموده و با وصول پاسخ از فرجام خوانده پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال داشته رسیدگی پیرو سابقه در دستور کار این شعبه قرارگرفته لوایح فرجامی و پاسخ طرف هنگام شور قرائت می شود 0 هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای رسول شاملو عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی میدهد.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

در خصوص فرجام خواهی 1- ع.م. ر. فرزند ع. 2- ح. ص. فرزند ح. از دادنامه شماره 9509972518800126 - 1395/2/20 شعبه هشتم دادگاه تجدیدنظر استان قم نظر باینکه خواسته الزام به تنظیم سند رسمی اعیانی احداثی در موقوفه و ابطال سند اجاره عرصه است و ارتباطی به اصل وقفیت عرصه ندارد و طرفین مدعی وقفیت اعیان یا مالکیت عرصه نیستند نتیجتاً دادنامه فرجام خواسته از احکام قابل فرجام موصوف در ماده 368 ق.آ.د. م نیست لذا قابل طرح و رسیدگی در دیوان عالی کشور نمی باشد قرار رد آن صادر و اعلام می شود.
رئیس شعبه سوم دیوانعالی کشور - ح. غفار پور
مستشاردیوان عالی کشور- رسول شاملو